Jasenovac - Auschwitz of the Balkans

24.08.20 Politika

Prva komparativna analiza Aušvica i logora u NDH u svetskoj istoriografiji, profesora Gideona Grajfa promovisana je u Pertu. Slede promocije u još pet gradova
Petog avgusta, na godišnjicu vojnopolitičke akcije „Oluja”, u Savezu Srba Australije u Pertu održana je promocija knjige prof. dr Gideona Grajfa „Jasenovac – Aušvic Balkana – ustaška imperija okrutnosti”. Reč je o prvom tomu trilogije o zločinima i Holokaustu u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj (1941–1945). Time je započeta australijska promocija Grajfove trilogije, koja će do kraja godine obuhvatiti još pet gradova, čiji će raspored naknadno biti objavljen. Drugi tom nosi naziv „Ustaško konačno rešenje pre nacističkog konačnog rešenja” i treći „Alojzije Stepinac, ustaški vikar ? pokrsti se ili umri”.

Knjigu su objavili Institut za Holokaust Šem Olan iz Izraela, akademski koledž Ono iz Izraela, Fondacija za projekte edukacije za Holokaust iz SAD u saradnji sa Poljskim projektom za restauraciju jevrejskih mesta stradanja u Drugom svetskom ratu.

Grajf je profesor na univerzitetima u Izraelu, SAD, Nemačkoj, Poljskoj, Estoniji, Litvaniji, Australiji i Novom Zelandu. Ekspert je za Aušvic i vodeći istoričar Holokausta. Četrdeset godina proučavao je fenomen fabrika smrti, 31 godinu radio u Jad Vašemu, sudski je veštak države Izrael u suđenjima ratnim zločincima u Nemačkoj. Intervjuisao je poslednjeg 31 zonderkomandosa iz Aušvica i objavio knjigu „Plakali su bez suza” koja je prevedena na 12 svetskih jezika. U poslednjih pet godina težište njegovog istraživanja je logor Jasenovac. Autor je više od 500 naučnih radova na temu holokausta i član UO Memorijalnog kompleksa Aušvic–Birkenau.

Knjiga „Jasenovac – Aušvic Balkana” prva je komparativna analiza Jasenovca i Aušvica u svetskoj istoriografiji, koju je Grajf napisao uz konsultaciju sa izraelskim forenzičarima (prof. dr Izrael Herškovic i dr Haim Koen), profesorima univerziteta iz Japana, istraživačima mirovnih studija i istoričarima iz Norveške, Italije i Izraela uz podršku Međunarodne ekspertske grupe GH-7 – Stop reviziji čiji je osnivač. Na bazi prikupljene arhivske građe grupe GH-7 u toku izrade knjige prikazana je prva izložba o Jasenovcu u zgradi Ujedinjenih nacija u Njujorku 2018. godine, sa sedam tona opreme i artefakata, povodom Međunarodnog dana Holokausta 26. januara.

? Grajfova studija prikazuje 57 ustaških metoda brutalnog ubijanja, uz osvrt na pojavu neoustašstva, reviziju istorije povodom stradanja Jevreja tokom Holokausta u Hrvatskoj, kao i zločine nad Srbima, Romima i drugim ne-Hrvatima u ustaškoj NDH, ukazujući na ponovljeni „točak istorije” koji se zavrteo devedesetih godina prošlog veka građanskim ratom u Jugoslaviji i njenim krvavim raspadom po etničkoj osnovi.

Poseban segment u studiji posvećen je vojnopolitičkoj operaciji „Oluja”, kada je proterano 250.000 građana po etničkoj osnovi ne-Hrvata ? navodi se u uvodu knjige.

Autor je koristio podatke iz Zbirke dokumenata iz Arhiva Izraela, SAD, nacističkih vojnih dnevnika iz Nemačke, vojnih dnevnika italijanskih fašista, arhiva Vatikana, nacionalnog arhiva iz Osla, Hrvatske, Republike Srpske i Srbije.

? Među izvorima o broju žrtava „Jasenovca” navedene su procene prve posleratne Državne komisije za ratne zločine iz Republike Hrvatske, nacističkih oficira Ernsta Fika i Hermana Nojbahera, koja se kreću od 600.000 do 700.000; Enciklopedije Jugoslavije iz 1962. u kojoj je eksplicitno navedeno da je nastradalo 700.000 ljudi, Jad Vašema od oko 600.000 i drugih relevantnih izvora. Potom se ukazuje na period naglog umanjivanja broja žrtava, pre svega od nekadašnjeg predsednika Republike Hrvatske Franje Tuđmana koji je u svojoj knjizi „Bespuća povijesne zbiljnosti”, naveo broj od tri do četiri hiljade, dok je Memorijalno spomen-područje „Jasenovac” iz Hrvatske, na bazi do sada poznatih imena ubijenih, objavilo broj od 83.000 ? piše u knjizi.

Naveden je i broj kojim raspolaže Memorijalno spomen-područje Donja Gradina u Republici Srpskoj, a to je da je procenjeni ukupni broj postradalih oko 700.000. U studiji se pominje i da je u Aušvicu površina logora bila 40 kilometara kvadratnih, odnosno 25 fudbalskih stadiona, gde je utvrđeno da je nastradalo oko 1.500.000 logoraša, a da se Jasenovac prostirao na čak 240 kilometara kvadratnih i obuhvatao prostor od oko 150 fudbalskih terena.

? Analizom arhivskih dokumenata nemačkih vojnih dnevnika, zatim italijanskih fašista, istraživanjem puteva transporta od Jasenovca do Bergena i drugih logora smrti, Arhive Jad Vašema, Arhiva Jugoslavije, Srbije, Republike Srpske i Hrvatske, Jugoslovenske kinoteke i poslednjih dokaza iz Arhiva u Edinburgu (ortofoto snimaka Jasenovca sačinjenih od savezničke avijacije iz 1945), profesor Grajf ukazuje na masovne grobnice koje su se prostirale čak na oko 100 kilometara kvadratnih. Grajf se sa ekspertskom grupom GH-7 potrudio da prikaže hronološki, na jednom mestu, sve poznate procene od 1945. do danas, uz uporednu analizu pokušaja umanjenja broja postradalih u Aušvicu, po istom principu revizije istorije, navedeno je u knjizi „Jasenovac ? Aušvic Balkana”.