Pisac i istorija

28.07.05 Politika

U izdanju Narodne biblioteke „Jefimija” iz Trstenika i Srpske književne zadruge iz Beograda ovih dana objavljen je zbornik radova, posvećen jednom od klasika srpske savremene literature, Dobrici Ćosiću. Zbornik pod nazivom „Pisac i istorija” pripremljen je povodom osamdeset trećeg rođendana pisca, a priređivači knjige su Veroljub Vukašinović i Marko Nedić.

U uvodnoj napomeni, urednici objašnjavaju da zbornik sadrži radove autora odabranih po pozivu, a da veći broj priloga u njemu nije do sada objavljivan. Jedan broj je preuzet iz ranije objavljenih publikacija, sa namerom - pišu Vukašinović i Nedić - da se što kompletnije prikaže piščev opus i na taj način doprinese relevantnom tumačenju Ćosićevog ukupnog stvaralaštva, ne zaobilazeći pri tom njegovu javnu ličnost i njeno učešće u našoj savremenoj istoriji.

Objavljivanje Zbornika je inicirano u Trsteniku, prilikom predstavljanju Sabranih dela Dobrice Ćosića, aprila 2003. godine. Tada je u razgovorima učestvovao i sam pisac, a taj je događaj označio, podvlače priređivači, Ćosićev povratak u zavičaj nakon višedecenijskih nesporazuma političke prirode, za koje je on najmanje bio odgovoran.

Trsteničke skupove, inače, dobri poznavaoci kulturnih zbivanja stavljaju u sam vrh književno-kritičkog analiziranja dela naših savremenih pisaca. Razgovori u Trsteniku se održavaju već više od dvadeset godina, i u njima učestvuju najpoznatija imena srpske književne kritike. Već je uobičajeno da se zbornici koji sadrže radove učesnika skupova skupljaju i ocenjuju kao pouzdano književno-kritičko i književnoistorijsko štivo.

Učesnici razgovora o delu Dobrice Ćosića, a čiji su radovi zastupljeni u ovom sjajnom Zborniku su: Milan Radulović, LJubiša Jeremić, Miroslav Egerić, Miodrag Radović, Lidija Bošković, Dragica Andrejević, Vladeta Jerotić, Milosav Mirković, Predrag Palavestra, Milorad Ekmečić, Žorž Niva, Svetozar Stojanović, Miloš Petrovič, Milutin Srećković, Vasilije Kalezić, Ana Ćosić-Vukić, Dragoljub Stojadinović, Risto Tubić, Dragan Nedeljkov ić, Aleksandar Milanović, LJubodrag Dimić, Predrag J. Marković, Trivo Inđić, Petar Volk, Nebojša Bradić, LJubomir Tadić, Danilo Nikolić, Momo Kapor, Boško Ruđinčanin i Milan Radić. U samom uvodu, objavljena je pozdravna reč Dobrice Ćosića, koji je sav svoj književni svet i svoj doživljaj literature sažeo u upečatljivu rečenicu: „Moj zavičaj je moj Univerzitet.”

Teme o kojima se razgovaralo i kojima je u Trsteniku pokušano da se taj Univerzitet omeđi, raznovrsne su i inspirativne: od istorije i utopije u delima Dobrice Ćosića, preko hrišćanstva i antropološkog bdenja nad romanom „Vreme smrti”, zatim preko srpske sage i boljševičkog mita, fikcije i stvarnosti u Ćosićevom „Verniku”, Ćosićeve poetike razaranja ideoloških priča, piščevih zapisa i dnevničkih beležaka, razmeđe mita i istorije, sve do zapažanja o jeziku i stilu Ćosića, Kosova kao sudbine, Ćosića kao pisca i svedoka, zavičajnih motiva... Nema sumnje da će posle ovog Zbornika mlade generacije književnih kritičara koje tek stasavaju imati još ideja o novim temama koje se tiču književnog dela Dobrice Ćosića.

A. C.