Međunarodno pravo u međunarodnim odnosima

10.01.09 Danas

Ime dr Milana Šahovića (1924) nezaobilazno je u oblasti međunarodnog prava većnekoliko decenija. On je sticao ugled kako naučno-istraživačkim radom, tako i učešćem na brojnim svetskim skupovima u okviru Ujedinjenih nacija i drugih međunarodnih organizacija. Šezdesetogidšnjicu svog plodnog naučnog rada dr Šahović, dugogodišnji saradnik i direktor Instituta za međunarodnu politiku i privredu, obeležava novom knjigom, u kojoj je sabrao radove nastale od 1951. do 2004. godine.

Reč je o tekstovima koji su pisani i izgovarani u različitim okolnostima - od hladnoratovskih napetosti do vremena dekolonizacije i zbivanja krajem prošlog veka. Mnogi od njih, istupanja na međunarodnim skupovima i članci u stranim publikacijama, sada su prvi put objavljeni na našem jeziku. Šahovićje ostao jedan od naših pravnika s najvećim ugledom u inostranstvu, o čemu svedoči i njegovo članstvo u ekskluzivnom Institut de droit international. Posebna poglavlja posvećena su pravnom aspektu nuklearne energije, ljudskim pravima, međunarodnom humanitarnom pravu, kodifikaciji međunarodnog prava. Značajan deo knjige čine prilozi u kojima autor razmatra međunarodnopravne aspekte raspada SFR Jugoslavije.

Stručnjaci, pogotovo pravnici i istoričari, na osnovu ovih priloga mogu da prate razvoj i modernizaciju međunarodnog prava tokom nekoliko burnih desetleća. Široj javnosti i novinarima posebno zanimljivi biće tekstovi Međusobno priznanje republika bivše Jugoslavije, O pravnoj osnovi Međunarodnog krivičnog tribunala za bivšu Jugoslaviju ili Primena međunarodnog humanitarnog prava u jugoslovenskom ratu.

Poseban značaj knjizi daje činjenica da autor nijednoj temi ne pristupa samo kao teoretičar, većkao učesnik koji teži razjašnjenju i razrešenju konkretnih pitanja. Posebnu vrlinu, pak, predstavlja činjenica da u njoj nema ideologije. Iako je na međunarodnim skupovima predstavljao tadašnju Jugoslaviju, on je međunarodnom pravu pristupao kao živoj materiji koja je iznad dnevne politike. Ovo ističemo zbog toga što su tokom devedesetih, pa i danas u vezi s Kosovom, mnogi naučnici podlegli iskušenju da govore ono što će se dopasti političarima i da načela međunarodnog prava tumače krajnje uprošćeno, pa i sasvim iskrivljeno. Milan Šahovićostajao je naučnik i na diplomatskom poslu. Zbog toga njegova najnovija knjiga može biti podsticajna za sve koji danas tragaju za pravnim odgovorima na dnevnopolitička pitanja.

Iako ne piše polemičkim tonom, autor u predgovoru ističe da “naša nova zemlja Srbija još uvek traži svoje mesto u međunarodnoj zajednici”. To se može shvatiti i kao posredan odgovor onima koji pokušavaju da drže predavanja međunarodnoj zajednici polazeći od toga da je Srbija “stara evropska država”. Nije to glavni, ali jeste jedan od razloga zbog kojih se može reći da knjiga dr Šahovića predstavlja visoki doprinos boljem razumevanju današnje prirode međunarodnog prava, mehanizama njegove primene, kao i prava i obaveza pojedinih država i naroda.

M. R.