Borislav Pekić rođen je 4. februara 1930. godine u Podgorici. Živeo je u Podgorici, Novom Bečeju, Mrkonjić - Gradu, Kninu, Cetinju i Bavaništu u Banatu. Od 1945. godine živeo je u Beogradu, gde je pohađao Treću mušku gimnaziju i maturirao 1948. godine. Od 1948. do 1953. je bio na izdržavanju kazne u KPD Sremska Mitrovica i KPD Niš kao pripadnik SDOJ. Bio je osuđen na petnaest godina strogog zatvora, ali je 1953. godine pomilovan.
Studirao je eksperimentalnu psihologiju na Filozofskom fakultetu Beogradskog univerziteta.
Radio je od 1958. do 1964. godine kao dramaturg i scenarista u filmskoj industriji i bio je autor je brojnih filmova. Prema njegovom tekstu Dan četrnaesti snimljen je film koji je predstavljao Jugoslaviju 1961. godine na filmskom festivalu u Kanu.
Prvi roman, Vreme čuda, objavljuje 1965. godine. Od 1971. godine živeo je i radio u Londonu.
Pekić je već Vremenom čuda izazvao veliko interesovanje široke čitalačke javnosti. Narednim knjigama svrstao se u vodeće i najplodnije jugoslovenske pisce. Nakon prve knjige objavio je portret Hodočašće Arsenija Njegovana (1970) za koji dobija NIN - ovu nagradu za roman godine, novelu Uspenje i sunovrat Ikara Gubelkijana (1975), novelu Odbrana i poslednji dani (1977), sotiju Kako upokojiti vampira (Prva nagrada Udruženih izdavača 1977), i roman Zlatno runo, fantasmagoriju u sedam tomova (1978-1986, za koji dobija 1987. Njegoševu nagradu), a koji mnogi smatraju jednim od najznačajnijih savremenih proznih ostvarenja kod nas. Po mišljenju žirija ovaj roman je ušao u izbor deset najboljih romana napisanih od 1982. do 1992. godine. Žanr romanom Besnilo (1983) Pekić je iz istorijske tematike odstupio i sačinio delo sa elementima trilera koji se zbiva na jednom od najvećih svetskih aerodroma – londonskom Hitrou. To je svojevrsna apokaliptična vizija sveta u kojem živimo. Knjiga je doživela je brojna izdanja. Pored Zlatnog runa i Godina koje su pojeli skakavci i ovaj roman je ušao u selekciju deset najboljih romana u srpskoj književnost od 1982. do 1991, po mišljenju čitalaca. I u sledećem objavljenom antropološkom romanu 1999, Pekić je ostao na tragu te negativne, često fantastične utopije (nagrada godine za naučnu fantastiku 1985).
Krajem 1984. godine, u izdanju "Partizanske knjige", izašla su Pekićeva Odabrana dela u 12 knjiga, za koja je dobio nagradu Udruženja književnika Srbije. Časopis Književnost dodeljuje mu 1986. "Povelju" povodom četrdesetogodišnjice izlaženja časopisa. Isto tako, za epos Atlantida (1988), dobija "Goranovu nagradu".
Godine koje su pojeli skakavci (knjiga prva), prema anketi dva beogradska dnevna lista, proglašena je za najbolju knjigu u 1987. godini. Knjiga je u kraćem vremenskom periodu doživela tri izdanja. Drugi tom pod istim naslovom 1989. dobija nagradu za memoarsku prozu "Miloš Crnjanski". Zbirka gotskih priča Novi Jerusalim izdata je 1989. godine. Povelju "Majska rukovanja" za izuzetne stvaralačke rezultate na polju književnosti i kulture dobija 1990. od doma omladine "Budo Tomović" iz Podgorice.
Pisma iz tuđine (1987), Nova pisma iz tuđine (1989, nagrada Sent-Andreje "Jaša Ignjatović") i Poslednja pisma iz tuđine (1991. godišnja nagrada Grafičkog ateljea "Dereta" za najuspešnije izdanje te godine) spadaju u publicistički domen ovog pisca. Esejistička proza, Sentimentalna povest britanskog carstva, objavljena u izdanju BIGZ-a (1992), doživela je tri izdanja. Posthumno je dodeljena počasna nagrada izdavača ovom delu 1993. Potom je BIGZ objavio knjigu Vreme reči (razgovori s Pekićem, priredio Božo Koprivica, 1993.), Odmor od istorije (eseji, priredio Radoslav Bratić, 1993), roman Graditelji (1994.) koji je 1995. godine bio BIGZ-ov bestseler, kao i Rađanje Atlantide (komentari, priredila Ljiljana Pekić, 1996.) takođe bestseler ovog izdavača. Dnevničke zabeleške Skinuto sa trake (izabrao i priredio Predrag Palavestra, 1996), bile su na bestseler listi "Narodne knjige" 1997. godine. Prvi tom komentara za Zlatno Runo pod naslovom U traganju za Zlatnim Runom (priredila Ljiljana Pekić) štampan je 1997. godine.
Pekić je autor oko 30 dramskih dela za pozorište, radio, televiziju, emitovanih i igranih na našim i stranim radio - televizijskim stanicama i pozorišnim scenama. Između ostalih Generali ili srodstvo po oružju (1972; Nagrada za komediju godine na Sterijinom pozorju u Novom Sadu), 186. stepenik – (1982; Prva nagrada Radio Zagreba). Povodom Dana Radio televizije Beograd dodeljena mu je 1987. diploma za osvojenu I nagradu na konkursu u kategoriji radio-dramske emisije. Drami Kako zabavljati gospodina Martina dodeljena je prva nagrada na festivalima u Ohridu i Varni (1990). Sledi godišnja nagrada "Knjeginja Milica" od strane pozorišta u Kruševcu 1991. godine, a novembra 1991. godine dobio je plaketu "Pečat" Narodnog pozorišta u Beogradu za specijalne zasluge.
Dela su mu prevedena na engleski, nemački, francuski, italijanski, španski, holandski, poljski, češki, slovački, mađarski, rumunski, retoromanski, makedonski, slovenački, albanski.
Od 1968. do 1969. bio je član uredništva Književnih novina, a u 1990. učestvuje u uređivanju prvih brojeva obnovljenog opozicionog lista Demokratija, organa Demokratske stranke, čiji je bio jedan od osnivača, potpredsednik i član Glavnog odbora. Bio je dopisni član Srpske akademije nauka i umetnosti od 1985. godine, član Krunskog saveta, potpredsednik PEN-a. Centar Beograd, član PEN-a Centar London, honorarni komentator srpskohrvatske sekcije Bi-Bi-Sija u Londonu. Bio je član Udruženja književnika Srbije, član Udruženja filmskih i član Udruženja dramskih umetnika Srbije. Posthumno ga je Nj. K. V. prestolonaslednik Aleksandar odlikovao Kraljevskim ordenom dvoglavog belog orla prvog stepena. Septembra 1997. dodeljena mu je Počasna plaketa od strane "Jugoslovenskog festivala Mojkovačke filmske jeseni" povodom 50. godišnjice Jugoslovenskog igranog filma.
Borislav Pekić je preminuo 2. jula 1992. godine u Londonu.
14.04.04 Dnevnik - Novine i časopisi
Plavi pelir i bela hartija
Borislav Pekić: “Korespondencija kao život II”
Druga knjiga prepiske Borislava Pekića (1930-1992) pojavila se nedugo nakon prve knjige “Korespondencija kao život” (2002), a obe predstavljaju građu iz Pekićeve bogate zaostavštine koja se, zahvaljujući supruzi jednog od naših najvećih pisaca, LJiljani Pekić, postupno objavljuje u zadivljujućem obimu i sadržajnosti. Iako po vremenu nastanka ova knjiga prethodi prvoj, ona u ovom nizu dolazi kao druga, opisujući brige i preokupacije Borislava Pekića, njegove porodice i okruženja u rasponu od godinu dana, početkom osme decenije prošlog veka. Pekić je ova pisma pisao u vremenu kada je bio odvojen od svoje supruge, a potom i ćerke, koje su u Londonu čekale da jugoslovenske vlasti vrate oduzeti pasoš piscu i puste ga da se iseli u Englesku, gde je, potom, živeo do kraja svog života.
Sadržaj nove knjige o Pekiću čini 105 pisama, datovanih od 19. juna 1970. do 28. marta 1971. godine. Radi se o kopijama pisama koje je Pekić redovno pravio ili o originalima, upućenim supruzi LJiljani, a povremeno i ćerki Aleksandri koja se tri meseca nakon svoje majke obrela u Londonu. Priređivač knjige i sabesednik Pekićev, gospođa LJiljana Pekić, u Beleškama na kraju knjige iznosi predistoriju njihove odluke da se isele iz zemlje i događaje koji su potom usledili.
Zašto su se Pekićevi opredelili za život u inostranstvu? Postojalo je nekoliko razloga: pogoršanje režima u Jugoslaviji, mogućnost Pekićevog ponovnog hapšenja, nemogućnost njegovog koncentrisanog rada na pisanju knjiga, niska plata koju je gospođa Pekić kao arhitekta zarađivala, predstavljaju osnovne motive koji su ih naveli na istraživanje, a kasnije LJiljanu Pekić na traženje (i nalaženje) posla u Londonu. Planove je jednog jutra nenadano prekinula milicija oduzevši Pekiću pasoš, što ga je nateralo da promeni plan i suprugu pošalje samu u London, dok je on ostao u Beogradu da sačeka povraćaj oduzetog pasoša. Nisu ni slutili da će to trajati skoro godinu dana.
Kompletnu prepisku karakteriše izvesna napetost upravo zbog ovog dokumenta: oko toga se vrte brojna piščeva razmišljanja, traženje rešenja, kontakti sa mnogim ljudima i obećanja koja je tražio i dobijao, napisi u štampi, reakcije javnosti, solidarisanje sa njim ili prećutkivanje njegovog problema. Borislav Pekić morao je redovno da odlazi na saslušanja, odnosno „informativne razgovore” koji su se na njegovo insistiranje odvijali u kafani i na kojima su inspektori KOS-a pokušavali da izdejstvuju obećanje o budućoj piščevoj saradnji sa njima u vidu podnošenja izveštaja o našoj emigraciji u Londonu. Pekić ih je u jednom momentu, na sebi svojstven i duhovit način, odbio time što ih je upitao koliko bi za to bio plaćen.
Pitanje novca (i s tim u vezi pitanja honorara, ugovora, bankarskih transakcija, plata i sl.) je jedno od najfrekventnijih tema Pekićeve prepiske koja je bila manje ili više „literarna”. Činjenica je da se pisac u predočenoj prepisci bavi nekom vrstom porodičnog računovodstva nije neobična, jer je na to bio podstaknut razlozima svog preživljavanja u Beogradu i LJiljaninog u prvim mesecima u Londonu, kao i pripremama za potonji zajednički život tamo. To je godina u kojoj Pekić neumorno radi, piše veliki broj drama za nemačke radio stanice i za izvođenja u beogradskim pozorištima (Generali, Doviđenja druže, doviđenja, U Edenu na Istoku, Kako zabaviti gospodina Martina), godina u kojoj se odvija kampanja za Oktobarsku nagradu (koju ne dobija) i za NIN-ovu nagradu koja mu pristiže za roman “Hodočašće Arsenija NJegovana”, godina u kojoj nastaju nacrti za brojna dela (Kako upokojiti vampira, Graditelji, Zlatno runo). Pisac ne posustaje duhom, prepisku prožimaju reči ohrabrenja koja upućuje supruzi i potom ćerki Aleksandri (koja danas sa porodicom živi u Južnoafričkoj Republici), brinući se neprekidno o tome kako žive, koliko dugo putuju do posla i škole, sa kim se druže, tražeći neprestano da mu tačno, redovno i opširno odgovaraju na njegova pisma, pregledna i pedantna poput „protokola”, kako se i sam pisac jednom našalio na sopstveni račun.
Kroz prepisku provejavaju brojne teme i osvrti na sopstveni književni rad, epizode s porodicom, prijateljima i saradnicima, iznoseći detalje iz biografija domaćih i stranih pisaca, pri čemu je Dostojevski najviše u upotrebi, te reminiscencija o životu Engleza, njihovoj politici, kulturi, običajima (čini mu se da je u Londonu sve ogranak Britanskog muzeja, a posebno je bio izmučen štrajkom engleskih poštara), zatim o politici kao predmetu književne obrade, zatvoru, negativnim književnim junacima, o usamljenosti, psihološkim portretima svoje ćerke i sebe, o ravnodušnosti i zavisti kao civilizacijskim kategorijama, o slobodnom vremenu, o napadu na Kiša i njegovom braku sa Mirjanom Miočinović, o bolesti i smrti Leonida Šejke, o književnim i kulturnim dešavanjima u Beogradu, o cenjkanju za iznos honorara za rad na scenariju filma “Užička republika”, o životinjama (najviše je voleo ptice i velike divlje mačke), o razvodu Mila Đukanovića od žene, o zadržavanju stana u Malajničkoj 7, o snovima i knjigama koje je čitao (Priznanje Artura Londona, Jedan dan Ivana Denisoviča i U prvom krugu Solženjicina), o tome kako je od svoje supruge tražio da čita Furnijea, Rablea i Grevsa, a svojoj ćerci (i sebi) kupovao Politikin zabavnik, Miki i Mikijev almanah... Sve ovo i mnogo više potkrepljivao je Pekić isečcima iz novina kojima je često ilustrovao pojedine teme, a o kojima priređivač prepiske, gospođa Liljana Pekić, pedantno, načinom iskusnog arhivara i kustosa, izveštava u brojnim fusnotama kojima je ovo izdanje potkrepljeno. U njima su date i kratke biografske beleške o velikom broju ličnosti koje se spominju u pismima, te se ovaj deo knjige ustanovljava kao svojevrsna enciklopedija ličnosti koje su u vremenu stasavanja Borislava Pekića kao izrazite književne i kulturne pojave predstavljali njegovo poznato (i manje poznato) okruženje i establišment.
Pisma LJiljani, kako u podnaslovu knjige stoji, započinjala su i završavala se piščevim neprestanim izjavama o hrabrosti i požrtvovanosti, pre svega o ljubavi, a i drugim osećanjima koja su mu pritiskala dušu u dugim časovima usamljenosti: „Mila moja, sve što je u granicama moje savesti i moći učiniću da budem što pre pored tebe, imaj poverenja, kao što je jedan junak Solženjicina poručio svojoj ženi: ’Voli me, veruj i nadaj se!’ I ja te volim, obožavam te, ja verujem, ja se nadam, ne zato što mi ostaje NADA nego zato što mi ostaje VOLJA.”
Lidija Mustedanagić
