Jazz u Srbiji 1927-1944 + CD

09.09.12 Blic

Mihailo Blam, profesor, muzičar, kompozitor, aranžer, džez publicista, menadžer, slobodni umetnik – više od dve decenije radio je na istraživanju manje poznatih činjenica vezanih za dolazak džeza na prostor Srbije i Jugoslavije. Tako je nastala ova knjiga čija se radnja odvija između 1927. i 1944. godine. To je kratka istorija, prepuna duhovitih, gotovo neverovatnih digresija, ali i fotografija, plakata, razglednica, autograma, pisama, ulaznica, pozivnica, ugovora, fotokopija i nota. Posle kraćeg uvoda koji govori o rođenju džeza (Langston Hughes: „To je jedna od osobina džeza: uvek izaziva u čoveku želju za kretanjem!“), Mihailo Blam objašnjava kako je džez stigao na ove prostore, a potom prelazi na sjajno poglavlje pod naslovom „Embrioni džeza“, u kome već pronalazimo i poneku „sramežljivu improvizaciju“, uz fokstrot sa primesama svinga. Ukoliko želite da se na konto ove instant kolumne pohvalite kako ste pročitali ovu knjigu, napomenite da je prvi orkestar, pod imenom Studentski Miki Džez, oformljen 1927, i da je raspolagao sledećim instrumentarijumom: bubnjevi, ventil trombon, truba, saksofon, violina, bendžo, harmonika i klavir. Krajem dvadesetih godina prošlog veka, „kad je šlager još uvek znao da hipnotiše“, bila su zapažena gostovanja američkih muzičara u Beogradu. Tadašnja štampa pratila je te nastupe, a Mihailo Blam ih je preneo u svoju istoriju, čineći je tako još uzbudljivijom. Politika, 4. mart 1930, članak o gostovanju Luja Duglasa: „Delo prikazuje stranu američkog velikovaroškog života, večne vreve, žurbe i u tom urnebesu pokazuje ljude koji svoje male, elitne, svakidanje događaje zamišljaju, kroz čula i čuvstva, većim, značajnijim nego što u stvari jesu.“ Podvucite da nam pisac nudi vredne fotokopije, istoriju gostovanja po banjama i primorju, kao i niz drugih zanimljivih podataka. Jedan džez orkestar iz unutrašnjosti imao je i frulaša, a na bubnjevima naslikanu erotsku sliku poluobnažene orijentalne igračice.

Mića Vujičić

03.09.11 Danas

„Kad već imam titulu nacionalnog umetnika, red je da nešto uradim da je opravdam“, rekao je Mihailo Miša Blam početkom ove godine, kada se pojavilo prvo (samizdat) izdanje njegove knjige Jazz u Srbiji: 1927-1944, i podelio ceo tiraž, najpre beogradskoj Muzičkoj školi Stanković, a potom i onima koji su zainteresovani za ovu oblast i prijateljima.
Pošto je kao svaki „pesnik“ „uradio svoj dug“, Blam se obratio Stubovima kulture koji su, kao prava, profesionalna izdavačka kuća, prihvatili da reizdaju (malkice) dopunjeno izdanje ove knjige, kao prve u nizu od tri, čime će Blam i definitivno ući u istoriju džeza na ovdašnjim prostorima, ne samo kao kompozitor i izvođač (kontrabasista), već kao „čuvar blaga“ ili, kako smo na ovim stranama već konstatovali, „arheolog džeza“.
Drugo, izmenjeno i dopunjeno izdanje knjige „Jazz u Srbiji: 1927-1944“ poznatog džez muzičara i publiciste Mihaila Miše Blama pojavilo se u izdanju Stubova kulture. Promocija drugog, izmenjenog i dopunjenog izdanja održana je tokom džez-festivala Nišville 2011. čiji je Miša Blam, inače, ovogodišnji dobitnik nagrade za životno delo. Nova promocija zakazana je za večeras u 19 sati u Leskovcu, u knjižari Stošić“, zahvaljujući agilnom vlasniku te leskovačke (prave) institucije.
Jazz u Srbiji: 1927-1944 predstavlja vredan tekstualni, fotografski i fonografski zapis (sadrži muzički disk) o najzagonetnijem i najmanje znanom periodu domaćeg džeza - o njegovim počecima u Srbiji i o njegovom opstanku u istorijskim okolnostima najmanje naklonjenim džezu, tokom rata. Mnoštvo fotografija, koncertnih programa, primera zvanične korespondencije, godina i imena muzičara koji su činili prve beogradske orkestre daje jasnu i ubedljivu sliku o postojanju i trajanju domaćeg džeza.

D. S.

11.08.11 Beta

Beogradska izdavačka kuća "Stubovi kulture" objavila je drugo, izmenjeno i dopunjeno izdanje knjige "Džez u Srbiji: 1927-1944" čiji je autor džez muzičar i publicista Mihailo Miša Blam.
Knjiga predstavlja tekstualni, fotografski i fonografski zapis (sadrži muzički disk) o najzagonetnijem i najmanje poznatom periodu domaćeg džeza - o njegovim počecima u Srbiji i o njegovom opstanku
tokom rata, saopštio je izdavač.

Izdanje sadrži obilje fotografija, koncertnih programa, primera zvanične korespondencije, godina i imena muzičara koji su činili prve beogradske orkestre.
Profesor, muzičar, kompozitor i džez-publicista Miša Blam tokom višedecenijske muzičke karijere nastupao je sa više od 30 svetskih velikana džeza i učestvovao na brojnim festivalima posvećenim tom
muzičkom žanru.

Jedini je kontrabasista s prostora Balkana koji je snimio tri solističke ploče džez muzike. Napisao je i knjigu o Majlsu Dejvisu ("Miles Davis - biografija, intervju, diskografija, 1987).

Dobitnik je mnogih prestižnih nagrada, a na osnovu uredbe Vlade Srbije od 7. decembra 2007. godine nosilac je posebnog priznanja za vrhunski doprinos nacionalnoj kulturi.

Miša Blam je ovogodišnji dobitnik nagrade “Nišvila“ za životno delo, a promocija njegove knjige na tom džez-festivalu u Nišu biće održana 13. avgusta.

14.03.11 Blic

U jednoj zabavno-muzičkoj emisiji Radio Beograda, pre tridesetak godina, puštena je lepa, sentimentalna balada „Lili Marlen“. Muzička saradnica je odmah suspendovana s posla, samo što glava nije pala. A ovaj evergrin je širom sveta bio na repertoaru u izvođenju Lale Andersen, Zare Leander,

Marlen Ditrih, Mari Lafore... U nas se nojevski pokušalo sakriti da je ova pesma krenula u svet sa okupacijske stanice “Soldaten Sender Belgrad” i da je tokom rata bila slušana i izvođena na obe strane fronta. O ovoj epizodi govori izvanredna knjiga muzičara Mihaila Blama „Jazz u Srbiji 1927-1944“ (privatno izdanje, 158 str.). Dokumentima, fotokopijama i faksimilima on dokazuje da je džez stigao u Srbiju kad i u druge razvijene zemlje Evrope!

Milan Vlajčić I u Beogradu, kao i u Parizu, akademska muzička javnost je mrgodno gledala na pojavu nove muzičke zabave. Iz Blamove knjige se vidi kako su sve do rata muzičari povremeno stavljani u isti red sa čergarskim orkestrima za svadbe i sahrane. Posebno je zanimljivo poglavlje o džezu za vreme okupacije. O tome niko decenijama nije smeo da zucne, ali pri okupacijskoj stanici bio je orkestar u kome su svirali i naši muzičari. Posle oslobođenja jedva su sačuvali glave. Neki naši, kasnije poznati muzički autoriteti su se isticali dojavama nemačkim vlastima da srpski muzičari podležu džez uticajima. I zahtevali energičnu akciju.

Oni koji budu zavirivali u ovu knjigu videće i mračniju stranu nekih naših veličina. Blamovu knjigu dopunjuju i dve okupacijske verzije „Lili Marlen“ na CD-u. Uz njih sam odrastao. Istorija se ne da izbrisati.

11.10.10 Danas

Jazz u Srbiji 1927 - 1944 netom je objavljena dragocenost autora Mihaila Miše Blama. Dragocenost, jer je, izuzevši nekoliko enciklopedijskih izdanja u kojima su džezeri s ovih prostora pomenuti kao autori, rečzapravo o pionirskom pokušaju da se predstavi istorija muzike na području koje je dalo mnogo značajnih autora u oblasti za koju je uvreženo - sudeći po knjizi - pogrešno verovanje da se na ovim prostorima baš i „ne prima“.

Knjiga je zapravo sublimacija četvrt veka Blamovog interesovanja za ovu oblast i „kopanja“ po raznim arhivama iz kojih je brižljivo izdvajao raspoloživu dokumentaciju, prepisku, retke fotografije i još ređe tonske zapise.

Tako će čitalac saznati da je već 1920. oformljeno Muzičko društvo Lira, kojim je dirigovao i rukovodio Jovan Frajt, te da je to bilo prvo muzičko društvo u Srbiji koje se bavilo različitim muzičkim žanrovima. Jedan od članova ovog orkestra, koji se pored ostale muzike bavio i lakom salonskom muzikom, bio je i desetogodišnji učenik violine, Rafael Blam koji će 1927. oformiti prvi džez orkestar u Srbiji Studentski Miki džez (Studentski Micky Jazz), po uzoru na američke orkestre čiji su repertoar činile popularne kompozicije toga vremena: fokstroti sa primesama svinga i sramežljivom improvizacijom. Orkestar je činilo sedam muzičara, čistih amatera, a interesantan je podatak da su svi bili Jevreji.

Kroz stranice knjige dokumentovano, ali ne manje živopisno, „crno-beli“ likovi s brojnih fotografija prolaze kroz turneje (po zemlji, ali i inostranstvu), škole plesa i igranke, balove, kafansko-klupske priče, banje, muke sa kafedžijama, cehovsko udruživanje, vreme krize i nacizma... Na svu sreću, kako zaključuje autor, džez je zaobišla surova tradicija penjanja muzičara na drvo, ali ne i niski honorari zbog kojih su često u tadašnjim salonima svoj rad naplaćivali šetajući s poslužavnikom među gostiima.

Ipak, ne radi se samo o vrednom materijalu kada su u pitanju tekst i fotografije - knjigu prati i CD sa retkim - digitalizovanim i zvučno restaurisanim - snimcima koje je autor tražio (i našao) u raznim arhivama u Nemačkoj, SSSR i u svim arhivama bivše Jugoslavije.

Iako džez na ovim prostorima nije bio nepoznanica i ranije, prvi snimak datira iz 1943. „Drage vojne kolege, slušaoci i slušateljke - plesni gudački orkestar pod vođstvom Fridriha Majera...“, jedan je od zabeleženih snimaka s početka 1944. kojih je na ovom disku. Među njima su i izvođenja Mladena Guteše na Kolarčevom univerzitetu (najstariji snimak) i izvođenja Borivoja Simića, ali i sešn grupe muzičara tokom okupacije. Veliki ondašnji hit Ne brini majčice mila, sačuvan je u dve interpretacije, a tu su i verzije čuvene Lili Marlen i to u verzijama na nemačkom i engleskom...

Ocenu da je ova knjiga zapravo dragocenost potkrepljuje i činjenica da nje neće biti u prodaji. Ona će, prema rečima autora, biti podeljena - najpre Muzičkoj školi Stanković, a potom i onima koji su zainteresovani za ovu oblast. „Kad većimam titulu nacionalnog umetnika, red je da nešto uradim da je opravdam“, kaže Blam.

„Zamisao velikog maga džeza i slobodoumnog kontrabasiste Mihaila Miše Blama bila je i bez gabaritne analize da ljubiteljima ove vrste muzičke umetnosti dočara sliku njenog rađanja i bitisanja među Srbima u čemu je apsolutno uspeo“, piše u predgovoru izdavačAleksandar Mihajlović.

Ideja autora je da ovo bude prvi deo trilogije - naredne knjige biće posvećene posleratnom periodu razvoja džeza, odnosno vremenu od 70-ih godina prošlog veka do danas.

Profesor, muzičar, kompozitor, slobodni umetnik...

Mihailo Blam je profesor, muzičar, kompozitor, aranžer, džez publicista, menadžer i slobodni umetnik. Studirao je muziku u Beogradu i Belgiji, gde je magistrirao kontrabas. Između ostalog, svirao je u Beogradskoj filharmoniji, Velikom narodnom orkestru Radio-televizije Beograd, Velikom džez orkestru (Big Band) RTB... Bio je član Nacionalnog simfonijskog orkestra Dominikanske Republike, a zatim radi i živi u Izraelu, gde sarađuje sa Jidish teatrom iz Tel Aviva, kao i nizom značajnih izraelskih orkestara i muzičara.
Tokom višedecenijske muzičke karijere nastupao je sa više od 30 svetskih velikana džeza. Učestvovao je na izuzetno velikom broju festivala posvećenih džezu. Poslednjih godina vezan je za minhensku i izraelsku muzičku i džez scenu.

Jedini je kontrabasista sa prostora Balkana koji je snimio tri solističke ploče džez muzike (Miša Blam i oni koji vole Funky, Sećanja, Good Old YU Days) i više od 40 ploča u saradnji sa domaćim i stranim muzičarima (Sekstet Gut-Marković, Duško Gojković, Clark Terry, Ernie Wilkins, Eddie Harris, Clifford Jordan, Arnett Cobb, Eddie Busnello, Sal Nistico, Gianni Basso, Brad Leali, Leo Wright, Jerome Richardson, Monty Waters, Dave O’Higgins, Tony Lakatosh, George Garanian, Thomas Rothleutner, Klaus Kreuzeder, Tonny Scott, Simeon Šterev, Kenny Drew, Danny Godfrid, Leonid Ptashka, Edgar Wilson, Andre Jeanquartier, Joe Kieneman, Larry Vuchkovich, George Vukan, Peppino Principe, Slim Gaillard, The Golden Gate Quartet, The Pleters, Clarence Big Miller, Joe Lee Wilson, Joan Faulkner, Deby Cameroon, Peri dos Santos, Roy Yang, Hannes Beckmann, David Goloschokin, Larry Coryell, Bireli Lagrene, Max Roach, Alvin Queen, Josel Manfred, Aaron Kaminsky, Douglas Sides, Imre Koszegi, Aladar Pege, Jimmy Woode i dr).

Nataša Bogović