Srpska vojska u velikom ratu 1914-1918

20.02.14 Politika

Delo Dušana M. Bapca „Srpska vojska u Velikom ratu 1914–1918.” rekonstrukcija rata koju potkrepljuje obilje fotografija
Monografija „Srpska vojska u Velikom ratu 1914–1918.“ Dušana M. Bapca, u izdanju Medija centra „Odbrana”, delo koje prati veliku pobedu Srbije u Prvom svetskom ratu, obogaćeno mnogobrojnim i vrednim fotografijama, predstavljeno je juče u Domu Vojske Srbije. Istoričari prof. dr Mile Bjelajac, recenzent izdanja, i prof. dr Miloš Ković, između ostalog, podsetili su na to da skoro i da nema srpske kuće čiji bar jedan predak nije stradao u Velikom ratu, i da je upravo njemu, tom srpskom mučeniku, junaku, posvećena ova knjiga. „Srbija je tokom Prvog svetskog rata izgubila, procenjuje se, gotovo milion ljudi, od kojih oko 400.000 vojnih obveznika, skoro trećinu ukupnog stanovništva. Nijedna druga zemlja, učesnica Velikog rata, nije tako skupo platila svoju slobodu”, moglo se juče čuti.

Prema rečima prof. dr Bjelajca reč je o specifičnoj vrsti literature, neklasičnom istoričarskom delu, koje nije posvećeno kontroverzama kojima se bavimo danas, i posle sto godina. „Srpska vojska u Velikom ratu 1914–1918.“ odlična je rekonstrukcija rata koji je Srbija vodila, kako je napomenuo dr Bjelajac. Miloš Ković pohvalio je likovnu opremu knjige koja istorijsku nauku čini privlačnom, živim svedočanstvom, autentičnim vizuelnim prizorom uz jednostavnost pripovedanja o zaista složenoj građi.

Mile Bjelajac je knjigu Dušana M. Bapca ocenio kao jednu je od najboljih vizuelizacija srpske vojske u Velikom ratu objavljenu posle 1918. godine.

– Struktura ove knjige je neobična, ali primerena ovakvom izdanju. To je rekonstrukcija rata, svih onih važnih momenata, kao i brojčanih pokazatelja, iz kojih se vide uspesi, ali i stradanja Srbije i njene vojske. Zatim, posebno poglavlje posvećeno je naoružanju koje je onovremena srpska vojska koristila. Fotografije odličnog kvaliteta predočavaju artiljeriju, puške, mitraljeze, minobacače. Zatim sledi poglavlje o uniformama onoga doba. Nijedan film, pozorišna predstava, niti precizna muzejska postavka ne mogu biti verodostojni ukoliko se ne zna kako su zaista izgledale savezničke uniforme u Prvom svetskom ratu ili srpska odlikovanja – i ko ih je poneo. Ko god ovu knjigu uzme u ruke imaće sjajan vodič i u tom pravcu. Srbija i Crna Gora delile su jedinstveni ratni napor, i Dušan M. Babac dao je i važan doprinos u predstavljanju crnogorske vojske na stranicama svoje knjige, rekao je Bjelajac, uz napomenu da se u okviru istorijske struke, i na širem evropskom prostoru, vode rasprave o tome šta je zapravo povod Velikom ratu, a iza čega postoji određena politička pozadina. I Miloš Ković obratio je pažnju na pomenutu reviziju srpske istorije u poslednja dva veka, koja Srbe predstavlja kao one koji satiru svoje susede i koja se takva predaje na svetskim univerzitetima. Sećanje na naše pretke, na njihove kosti rasute od Beograda do Soluna, obnova groblja u Makedoniji, realna je akcija koju predlaže Ković u ovoj situaciji.

Miloš Ković Prvi svetski rat i balkanske ratove smatra temeljima srpskog nacionalnog identiteta, ono što je odredilo srpsku istoriju, identitet i sećanje, kao što su ga na početku odredili Sveti Sava, Kosovski zavet, Karađorđeva Srpska revolucija, Srpska pravoslavna crkva.

Dušan M. Babac istakao je da je srpska vojska zaslužila ovakvu knjigu, vizuelno svedočenje o generaciji koja je nezapamćenim požrtvovanjem ispisala najsvetlije stranice naše istorije. Predstavljanju dela „Srpska vojska u Velikom ratu 1914–1918.“ prisustvovali su ministar odbrane Nebojša Rodić, prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević, predstavnici Srpske pravoslavne crkve i Vojske Srbije.

M. Vulićević