Ognjište koje se ne gasi

26.01.14 Dnevnik - Novine i časopisi

Jedna od najdragocenijih knjiga za srpsku istoriju srednjeg veka u najnovije vremeje svakako monografska studija prof. dr Eme Miljković "Ognjište koje se ne gasi-srpska porodica u prvom veku osmanske vladavine" u izdanju "Evolute".
Izdavač je ovo delo uvrstio u biblioteku "Polihistor" pošto se radi o interdisciplinarnom pristupu značajnoj temi u periodu koji je još uvek najmanje istražen i obrađen u srpskim humanističkim naukama. Dr Miljković je višestruko kvalifikovana da se bavi ovom temom jer je stekla znanja iz svih oblasti koje su bitne da bi se ona sagladela iz istorijskog, ligvističkog, demografskog i sociološkog ugla.
Miljković (1967) je diplomirala na Grupi za orijentalnu filologiju beogradskog Filološkog fakulteta gde je magistrirala na katedri za turski jezik pošto se u Istorijskom institutu našla u Sekciji za istoriju srpskog naroda pod tuđinskom vlašću od 15. do 18. veka a posvetila se istraživanju vezanom za istoriju srpskog naroda pod turskom vlašću od druge polovine 15. do prve polovine 16. veka.
Glavni izvori su bili turski "defteri" za naše zemlje zbog kojih je morala da usavrši jezik, jer ta dragocena građa uglavnom je neprevedena. Njen doktorski rad "Smederevski sdandžak u drugoj polovini 15. i prvoj polovini 16. veka" koji je odbranila 2002. je osnova za aktuelna istraživanja koja su joj donela mnoga priznanja kao jednog od vodećih osmanista ne samo u Srbiji već i u regionu.
Između mnogih zvanja i obaveza svakako treba istaći da je član Međunarodne komisije za istorijsku demografiju što podrazumeva poznavanje svih elemenata koji omogućavaju da se stekne demografska slika nekog perioda i oblasti.
Za knjigu kojoj je, prema rečima autora, cilj da što bolje rekostruiše porodični život srpskog stanovništva neposredno posle pada pod osmansku vlast, recenzent je bio prof. dr Darko Tanasković šef oprijentalistike na beogradskom Filološkom fakultetu.
Studija ima pet poglavlja: "O temi i istraživačkom postupku", "Život na selu", "Struktura seoske porodice", "Život u gradu" i "Struktura gradske porodice" ali posmatrana u celini je koherentna i organski povezana razgovetnom istraživačkom idejom.
"Zanimanje za problematiku srpske porodice u prekretnom vremenu gubljenja nezavisnosti i postepenog uspostavljanja osmanske vlasti u srpskim zemljama proisteklo je iz autorkinog višegodišnjeg proučavanja naselja i stanovništva na srpskom etničkom prostoru u prvom veku tuđinskog, orijentalnog gospodstva", objasnio je Tanasković.
Osvrnuvši se na autorkinu reputaciju vrsnog poznavaoca primarnih izvora za istoriju Balkana u osmansko doba, popisnih knjiga (deftera) i pouzdanog i inventivnog tumača podataka koje oni sadrže, Tanasković je podvukao da je svojim interdisciplinarnim pristupom temi za koju, u užem smislu, nije imala pravih prethodnika, dr Miljković je načinila značajan iskorak, kako u horizontu njenog naučnog rada, tako i u koordinatama naše osmanistike i istoriografije. Prema njegovom mišljenju "ovom studijom, njena autorka je pokazala da se srpska osmanistika izborila za neporecivo disciplinarno dostojanstvo u porodici istorijskih, ali i društvenih i humanističkih znanosti" i da "daje dokaza o ličnoj naučničkoj zrelosti, ali i o zavidnom nivou ozbiljne osmanistike u Srbiji".
"Zahvaljujući jasnoći i preciznosti u izlaganju građe, stalnom pozivanju na izvore i literaturu, kao i sposobnosti za uravnoteženo formulisanje zaključaka i otvaranje perespektive daljim istraživanjima kroz sugerisanje novih pitanja, studija "Ognjište koje se ne gasi" ubuduće će svakome, kako iskusnom, tako i naučniku početniku, a i intelektualno radoznalom studentu, obezbediti polazište kakvo do sada nije postojalo", ocenio je Tanasković.On smatra da naročitu vrednost imaju stranice studije posvećene životu u gradu i strukturi gradske porodice koje kroz uspele minijaturne ali i minuciozne "studije slučaja", koje se odnose na Beo grad ili na primeru Pljevalja, daju prikaz procesa transformacije srpskog srednjovekovnog trga u osmansku kasabu.