Kič kultura

24.03.07 Danas

Kanami-Zeami-Nobumici i nepoznati autori
12 No drama
Altera, 2006.
preveli V. Mrđen, Lj. Marković, M. Duškov

Knjiga 12 No drama - japanski klasični teatar (priredio Radoslav Lazić) od velike je važnosti za našu kulturnu javnost u celini. Ovo delo popuniće značajan vakuum koji postoji u ovdašnjem i možda i evropskom poimanju ovog značajnog dela svetske teatarske umetnosti, koje će služiti i kao priručnik, ali će mnogo učiniti i na recepciji japanskog klasičnog teatra i No drame kod nas. O ovom delu, Tvrtko Kulenović kaže: "Jedna od najjednostavnijih i najsuštinskijih definicija pozorišta glasi da je pozorište preobražavanje, pretvaranje jednog ljudskog bića u neko drugo, ili, na Istoku, i u nešto drugo.
Kao nijedna druga postojeća ili samo poznata forma istočnog ili zapadnog pozorišta, No drama tu činjenicu ovaploćuje u svojoj dramskoj strukturi i daje joj konkretan, a često i vrlo potresan ljudski sadržaj. Knjiga 12 No drama predstavlja kapitalno delo izvorne japanske dramaturgije i estetike klasičnog teatra. Naime, isti onaj značaj za svetsku kulturu kakav su u devetnaestom veku imali japanski bojreni drvorezi, imaju u našem vremenu haiku poezija i klasično japansko pozorište".


Sor Huana Ines de la Krus
Oslušni me očima
Paideia, 2006.
prevod, izbor i predgovor Branislav Prelević

Pojava ove pesnikinje u XVII veku, u Meksiku, tada zvanom Nova Španija, ne predstavlja veliko iznenađenje, ako se zna da je španski barok izvršio vrlo snažan uticaj na poeziju i pozorišnu umetnost Meksika. U ovoj knjizi nalaze se izabrane pesme sor Huane Ines, koja se sa lakoćom služila raznim pesničkim oblicima, a kao teme su je poetski nadahnjivale večite pesničke teme: ljubav, ljubomora, odsutnost, taštost, tvrdoglavost, prolaznost, žalost, samoća. Njeno najvrednije pesničko delo je poema Prvi san, za koju je Oktavio Paz tvrdio da je najmisaonija poema meksičke poezije.
Poetski opus ove pesnikinje predstavlja i preteču feminističkog pokreta, a njene najčešće pesničke figure su apsurd, paradoks, koje ona kroz stihove provlači tako da pesme postaju neobičnog zvučanja i značenja, sa neobičnom snagom i lepotom. Nekoliko vekova zaboravljena, Huana Ines je u XX veku zaokupila pažnju pesnika, istoričara književnosti, kritičara, mislilaca i teologa.


Alen de Boton
Statusna zebnja
Zavet, 2006.
preveo Saša Lalić

Ovo je delo o jednoj gotovo univerzalnoj zebnji koja se retko neposredno spominje : zebnji koja se tiče toga šta drugi ljudi misle o nama, da li se o nama sudi kao o uspešnima ili neuspešnima, dobitnicima ili gubitnicima. Botonova knjiga Statusna zebnja koncentriše se na dve ljubavne priče koje postoje u životu svakog čoveka. Prva je priča o ljudskom traganju za duhovnom i erotskom ljubavlju, o kojoj se mnogo, tokom istorije govorilo. No, druga je priča o našem traganju za ljubavlju sveta i u većoj meri je prekrivena velom prećutkivanja, misterije i - nelagodnosti. Po mišljenju Alena de Botona, ova druga priča nije manje uzbudljiva nego prva.
U ovom delu, lucidno, precizno i jasno, autor uz pomoć filozofa, umetnika i pisaca ispituje izvore statusne zebnje - u opsegu od posledica Francuske revolucije do ljudske potištenosti zbog uspeha najbližih. No, Boton ovde progovara i o načinima na koje su ljudi naučili da prevladaju brige u svom traganju za srećom. Po ovom delu snimljena je i TV serija prikazana na kanalu 4 u Velikoj Britaniji sa velikim uspehom, za koju je sam Boton napisao scenario. Ovaj autor sada radi na novoj knjizi čija je tema arhitektura.


Nikola Božilović
Kič kultura
Zograf, 2006.

Iako se veći deo empirijskog dela istraživanja autora Božilovića odnosi na kulturnu scenu u Srbiji, važnost ove knjige znatno je šira od srpske ili balkanske kulturne scene. Ovo delo pruža nam širok teoretski okvir koji je značajan za razumevanje odnosa između kulture i politike, kao i istorije tih odnosa u drugim društvenim okolnostima. U raspravama o savremenoj srpskoj kulturi vezanim za pojavu "turbofolka", Božilović je razvio bogatu i suptilnu analizu koja pokazuje kako novi stil nije sasvim nov , već ima svoju predistoriju i svoje veze sa prethodnim autoritarizmom, kao i sa već postojećim podelama u srpskom društvu.
"Standardne analize kiča uglavnom se bave estetskom dimenzijom popularne umetnosti, a Božilović analizira i publiku kiča i njeno stanje svesti sa sociološke tačke gledišta. Dubina njegovog objašnjenja proizilazi iz stila koji je u isto vreme temeljit i duhovit", kaže o ovom delu Erik D. Gordi. Kič kultura jedno je od onih dela koja ne samo da objašnjavaju jedno vreme i jedan svet, već pružaju i smernice za njegov dalji razvitak i kvalitetniju sutrašnjicu, upravo zato što demaskiraju ne samo ono što je u ljudima i oko njih kič, već i sve ono što je -patvorenost i maska.

Sanja Domazet