Pasja jabuka - roman rukoveti

a upućuju na to da je pred nama tekst sastavljen od manjih proznih cjelina, različitih po svojoj dužini, temi, stilu i smislu, koje uklopljene u jedan širi romaneskni okvir zadat temom djela izrečenom od strane centralne narativne svijest već na prvim stranicama teksta kao: „…pripovest o ocu i sinu, i duhu” (str. 2) čine jednu cjelinu skladne raznorodnosti. Devet rukoveti kao lanac sa dodatkom „priveska” – U vrtlogu oka ludog Ahure, osam svezaka i 40 + 5 poglavlja čine strukturu ovog romana. Autor kao da je imao namjeru da pokaže kako je svaki pokušaj obuhvatanja sopstvenog identiteta, baš kao i savremenog svijeta nemoguć. Rasparčanost cjeline, razbacane djeliće razbijenog ogledala savremenog svijeta u kome se „vreme raspada”, (jer ovaj roman, ma koliko govorio o intimnom životu glavnog junaka priča priču i o društvu druge polovine dvadesetog i prvih decenija dvadeset prvog vijeka) autor potcrtava i često razbijenom sintaksom, neobičnim asocijativnim nizovima, dječijim govorom i neologizmima, koji naročito često dolaze do izraza u dijalozima junaka.
Žanrovsku polimorfnost ove proze produbljuje izrazita interdiskurzivnost. Mapiranje lične i kolektivne istorije Ilije i Gojka, Beograda i Dorćola, Srbije i svijeta pokušava se dosegnuti usložnjavanjem i kolažiranjem različitih tipova diskursa koji najčešće u tekstu bivaju dati na nivou asocijacije i simboličnog podsticaj, izraženih kroz obilje žanrova i diskursa: intimnog, porodičnog, istorijskog, legendarnog, biblijskog, simboličkog, fantastičnog, ljubavnog itd.
Pokušaja sklapanja slike oca, njegovog konačnog lika, prenesen je na pokušaj sklapanja teksta „romana rukoveti”, a u odrazu oba i slike oca i teksta koji se neprestano rastače na mnoštvo sitnijih dijelova, ogleda se priča o vlastitom identitetu i nemogućnost njegovog uobličlenja: „Postoje trenuci kad se seti, pa opet zaboravi sve, sav svoj život”. Priča o ocu, isprekidana, tako se ogleda u priči o sinu, a i jedan i drugi legitimitet svoga postojanja traže u priči, u tekstu, u dnevnku, svesci, poglavlju romana, zapisu, priči poznanika ili očima neke Cvete – dubinama sopstvenog bića.
Motiv potrage za ocem i vlastitim identitetom kao osnovni dinamčki motiv fabule praćen je motivom oceubistva: „Kako da ga ubijem kad ne znam koliko je visok?”. U fantazmagoričnom spletu lične istorije, hrišćanstva i drevnih, mističnih religija ovaj motiv održava stalnu napetost: – da li će se ispuniti proročanstvo? – hoće li jedan od sinova ubiti oca? – ko će to biti?. Sva ova pitanja ostaju bez odgovora do pred sami kraj romana. Otac zna za sudbinu koja mu je namijenjena i u prisnom razgovoru sa Gospodom spreman je da se odrekne ponovog stapanja sa Cvetom, samo da On spriječi da sin ubije oca.
Roman Pasja jabuka u srpskoj književnoj produkciji predstavlja zanimljiv pokušaj da se o univerzalnim temama ličnog identiteta i smisla čovjeka u svijetu, vjere i žrtve, pamćenja i zaborava progovori na nesvakidašnji i originalan način. Najvećim dijelom je ispripovijedan iz perspektive nepouzdanog naratora, a strukturiran po načelima polifone muzičke kompozicije s brojnim provodnim motivima, izmjenama glasova i varijacijama osnovne teme, pri čemu šavovi između sekvenca ostaju jasno vidljivi, odnosno, upravo ti procjepi među pričama postaju prostorom autorske i čitateljske refleksije, što je jedna od najboljih osobina ove proze.
Pasja, možda kao pasji život, a jabuka, možda kao cjelovit, zaokružen i nedjeljiv, univerzum u malom, da – Pasja jabuka kao jedini život koji nam je dat, svako neka „nosi svoj drhtaj!” i „Kad u očima čoveka vidiš uplašenu zver – odmah beži!”.
Suzana Bunčić