O sunovratima

08.04.04 Politika

Objavljena nedavno u „Ogledalu”, novoj ediciji Nezavisnih izdanja Slobodana Mašića, knjiga priča „O sunovratima” Gorana Novakovića, austrijskog pisca srpskog porekla, predstavljena je juče u Kulturnom forumu austrijske ambasade u Beogradu. U ime austrijske ambasade, njene biblioteke i Kulturnog foruma, Regina Rus, direktorka Foruma, pozdravila je autora, tumače dela i posetioce ovog lepog književnog podneva, među njima i Ljiljanu Šop, zamenika ministra kulture.

Ovo je, u stvari, i premijerno predstavljanje Gorana Novakovića (1962) kao pisca u svom rodnom gradu. Beogradski germanista od 1988. godine, on je i austrijski književnik od 1991, uz to i prevodilac dela O. Vajningera, O. Špenglera, i drugih. Radi u Fondu za integraciju stranaca u Beču kao glavni i odgovorni urednik informativnog časopisa „Bečki glasnik”, uz to je i predavač na tamošnjem Radničkom univerzitetu.

Pre ove knjige, priče je objavljivao u časopisima, a zastupljen je i u antologiji „Tuđina u meni”, izašloj u Beču, koja obuhvata sto doseljenih autora u proteklih sto godina. Knjiga „O sunovratima”, pre beogradskog, imala je i svoje hrvatsko izdanje. Kao stvaralac u dva jezika, Novaković je i ove svoje priče pisao na srpskom i na nemačkom, sam sebi bio i prevodilac za knjigu u Mašićevom „Ogledalu”. A pisao je, kaže, ne misleći na objavljivanje, pisao za sebe, kad priča ponese... Kao što je juče ponela i publiku, kroz izbor koji je sugestivno kazivao dramski umetnik Branimir Brstina.

Već sam naslov „O sunovratima”, prema rečima Draška Miletića, urednika izdanja, upućuje na „autopoetički manifest kojim ovaj autor ne ponire samo u biće jezika već i put sveproždiruće egzistencijalne zebnje”. Doživljavajući je gotovo kao pesničku knjigu, on naglašava da je reč o bilingvalnom autoru, postojanju u dva jezika, i nije nimalo lako odrediti koji je od dva jezika, srpski i nemački, autoru majka a koji maćeha... Stoga je, kaže Miletić, „Goranu Novakoviću jedini opterećujući spas zapravo život sunovraćen i raspet između brižljivo biranih reči, pa makar u kom jeziku”.

Uz Miletićevu ocenu da su Novakovićeve priče patografija zapadne civilizacije u celini, Marija Knežević, takođe, autor „Ogledala”, minucioznom analizom upućuje na njihovu, osobenu „dinamiku podzemlja”. Jer, u doba putovanja u kosmos, i kad se već merkaju placevi na Marsu, Goran Novaković je uveren, s razlogom, ističe Marija Knežević, da je podzemlje zapravo mesto pravog dešavanja, planetarnog i svakog pojedinca. Podzemlje je ono što je najživlje, i najrealnija slika vremena, društva, i našeg života u njemu... Ili, kao što sažima Slobodan Mašić, na svom drugom početku, drugom putu, „Goran Novaković nam otkriva jedno duhovno bogatstvo najvišeg stepena, upućujući da i te kako još moramo tragati za onim pravim i uzbuđujućim vrednostima”.

R. Saratlić