Mi nismo bolesni

28.11.04 Danas

Dramaturgija romana koji u sebi sadrže kratku istoriju nauke samo je na prvi pogled jednostavna. Otvori vrata neke misterije i lagano je razrešavaj, a između pametno poređaj didaktične digresije, i najjednostavnije rečeno, igraj se sa svojim čitaocem, strogo pazeći da ne preteraš sa odugovlačenjem razrešenja priče. Dok čitalačka duša željno traži rasplet, zadržavaj je istorijom matematike iliti neke druge nauke, te je tako usput i nenametljivo pouči. Radunović u senci priče ne nudi čitaocu matematička ili filozofska znanja. Filmofil Ratko Radunović (1976), književni i filmski kritičar, scenarista filma "Rođeni sjutra", iza glavne priče nudi svojevrsnu (fragmentarnu) istoriju žanr filma. Od "Predatora" na ovamo i nazad.

Radnja romana "Mi nismo bolesni" vrti se oko filmofilske trojke iz Podgorice kojoj na pamet pada da otvori bogat (piratski) video klub "Green Goblin" i svoj život potpuno posveti filmu. Tri glavna junaka "žive" u video klubu, među repertoarskim filmovima. Nadenuli su sebi imena čuvenih filmskih radnika, stvarnost sagledavaju kroz kadrove i omiljene scene. Njihov život je postao, ukoliko to i ranije nije bio, reč od četiri slova: f i l m. Radunović vešto uvodi junake u priču, precizno slika njihove karaktere, a onda dolazi "dan kad su oni počeli da snimaju" - dan kad cela priča počinje dodatno da se zapliće.

Ratko Radunović je uspeo da složi nelinearnu dajdžest "istoriju" palp filma vešto iskoristivši svako prazno mesto u romanu da ga oboji filmskim znanjem. Dok se njegovi junaci Daglas Slokomb i Stiven Kemper spremaju za novi korak u priči, autor čitaocu nudi kratak osvrt na filmska ostvarenja koja po poetici odgovaraju filmskoj vrsti kojom se bavi, zajedno sa obiljem zanimljivih, gotovo "verovali ili ne" filmskih podataka. Iz stranice u stranicu sve više se u njegovom romanu-filmskom bedekeru uspostavlja logičan istorijski niz među rediteljima, glumcima, montažerima i ostalima, iako od samog početka ponuda movie zanimljivosti i citata izgleda haotično. Radunović je veoma vešt kada se radi o vođenju priče, ali je zanimljivo kako koristi svaku priliku da u tu priču utka nešto u vezi sa "Predatorom", filmom "Umri muški" ili "Indijana Džons"... On prelama film i kroz opise junaka i kroz opise video kluba i nikada mu ni ništa nije u senci.

No, ono što jeste najveći domet Radunovićeve knjige svakako jeste izbor priče. Žanr film ima precizno napisanu poetiku, sa tvrdim pravilima, iz kojih se rađaju uvek slična, a opet orginalna, žanr ostvarenja. Ovaj pisac, inače vrstan poznavalac žanra, koristi upravo tu poetiku, koja je tema njegovog proučavanja, da na osnovu nje napiše svoju priču u romanu. Tako ni u ovom slučaju nema razmimoilaženja. Priča o trojki iz "Green Goblina" poklapa se sa filmskim svetom kroz koji nas autor vodi. Ta bitna odlika ovog romana podupire roman kada je on bedeker, ali i bedeker kada isti postane roman.

Mića Vujičić

18.05.04 Pobjeda

Prvi publikovani roman ili sviftovska satira Ratka Radunovića, „Mi nismo bolesni”, po riječima poznatog dramaturga Biljane Srbljanović, „silazak je u bizarno filmofilsko podzemlje najnovije generacije; prvo se čita kao beletristika, a zatim kao filmski vodič.” Ukratko rečeno, ovaj zabavni i nimalo bezopasan roman o trojici najboljih prijatelja što u našoj (ne)produktivnoj sredini - ma koliko to bizarno zvučalo - sami pokušavaju snimiti (horor) film, čita se poput postmodernističkog atesta o prijateljstvu, lojalnosti i fanatizmu, gdje kristalno jasne poruke da ne vrijedi gledati TV, listati novine, ići u crkvu i mnogo se miješati sa ostatkom čovječanstva izviru na bezmalo svakoj njegovoj ciničnoj stranici. Mlađe generacije koje su navučene na moderniji pristup štivu, na „Mi nismo bolesni” će, obzirom na prisustvo i dobre količine parodičnog nasilja, moći gledati kao na jednu od epizoda urnebesnog crtaća „Saut park”.Dimitrije Vojnov, popularni beogradski filmski kritičar, Radunovićev roman je propratio nadasve emotivnim utiskom da će, „ako je oduševljenje za Ratkov roman greh”, on onda sigurno gorjeti u paklu. Aleksandar Radivojević, još jedan dramaturg, napisao je da je „Mi nismo bolesni”... „detaljan priručnik za bekstvo iz neobošovskog pakla Serbije i Montenegra bez upotrebe halucinogenih i rekreativnih droga.” Milutin Petrović, reditelj, takođe je na zadnjoj korici romana dao vlastito mišljenje o ovoj priči za koju očigledno misli da je ne smije propustiti nijedan čovjek koji voli film, kao ni onaj kome je filmsko znanje uveliko ograničeno.
Ratko Radunović, rođen 1976. filmski je i književni kritičar i scenarista iz Podgorice. Za „Narodnu knjigu” objavio je prevod obimnog romana H. F. Seinta, „Memoari nevidljivog čovjeka”, dok uskoro, iz iste izdavačke kuće, treba da izađu nekoliko njegovih prevoda tekstova američke legende tzv. „noar” književnosti, Yima Tompsona, koji će konačno po prvi put biti predstavljen na ovim prostorima.

I. G.