Sigmund Frojd je rođen 6.maja 1856.u katoličkom gradu Frajburgu u Moravskoj. Bio je najstarije dijete od osmoro djece trgovca vunom Jakoba Frojda i njegove druge žene, dvadeset godina mlađe Amalije. Sigmund Frojd je bio najstariji od šestoro djece iz ovog braka, ali je imao i dvojicu starijih polu-braća. Njegova porodica je bila jevrejskog porijekla, ali je sam Frojd bio ateista. Godine 1859. porodica se preselila u Lajpcig, a zatim 1860. u Beč gde će Frojd ostati do juna 1938. kada je poslije Hitlerove invazije na Austriju, prešao u London. Prilikom te invazije kao osoba jevrejskog porekla prijetila mu je ista sudbina kao i ostalim jevrejima tokom Drugog Svetskog rata, ali zbog njegove popularnosti u svijetu, dobio je dozvolu da pređe u Englesku gde je umro 23.septembra 1939.godine. Jedan od bitnijih faktora koji su doprinijeli njegovoj smrti bio je rak usta i vilice koji je dobio u 67. godini života zbog pušenja cigareta. Umire u Londonu u svojoj 83. godini.
Mladi Frojd je intelektualno prerano sazreo i od njega se očekivalo da ispuni najveće porodične ambicije. Godine 1873, sa 17 godina, upisao je studije medicine na Univerzitetu u Beču, a diplomu za ljekara je dobio 1881. najveći dio tog perioda se bavio istraživanjem anatomije centralnog nervnog sisitema u laboratoriji Ernesta Brikea, uglednog bečkog fiziologa. Vjeridba sa Martom Bernajs 1882, navela je Frojda da potraži adekvatniji način da zarađuje za život pa je pristupio opštoj medicinskoj praksi. Zato je prekinuo saradnju sa Brikeom i zaposlio se u bečkoj Opštoj bolnici. Godine 1885.postao je docent za neuropatologiju na Univerzitetu i iste godine dobio stipendiju za odlazak na usavršavanje kod najuglednijeg neurologa Žan - Martin Šarkoa u Saltpetrijeru, u Parizu, tada najčuvenijoj bolnici za nervna oboljenja. Šarko je vršio istraživanja sa ciljem da odvoji traumatske i histerične paralize od organskih. Razlika je ustanovljenja zahvaljujući njegovoj sposobnosti da izazove neorgansku paralizu uz pomoć hipnoze. Gledajući te procese, Frojd se uvjerio u činjenicu da «postoji moćan mentalni proces koji ostaje skriven od čovekove svesti». Vrativši se u Beč aprila 1886. Frojd je otvorio privatnu praksu kao konsultant za nervne bolesti. Iste godine se oženio. Imao je šestoro djece od kojih je, posljednje, Ana Frojd bila cijenjeni psihoanalitičar. Iako se bavio neuropatologijom, Frojd se više interesovao za neuroze i primjenu hipnoze u liječenju. Tako je upoznao Jozefa Brojera, veoma obrazovnog fiziologa koji je pored Šarkoa, najviše uticao na njega. Brojer je bio poznat po čuvenom liječenju dvadesetjednogodišnje pacijentkinje Ane O. ( Betha Pappenheim). Ana O. je imala psihološke poremećaje koji su u ono vreme bili poznati kao histerija. Neki od izraženih simptoma koje je ona imala bili su: paraliza desne strane njenog tela, nervozni kašalj, odvratnost prema hrani, odbojnost govora na maternjem (nemačkom) jeziku itd. Dok ju je lečio Brojer je došao do važnog otkrića: ako se, pod hipnozom, devojka priseti trenutka kada se određeni simptom pojavio i ako se u taj momenat vrati, ponovo preživljavajući emociju koja ga je pratila, simtomi nestaju. Vremenom je Frojd postao Brojerov saradnik, pa su zajedno prezentovali svoje radove. Godine 1895. njihova teorija o histeriji je objavljena Studijama o histeriji. Iako će Frojd modifikovati proceduru i teoriju izložene u ovim studijama- prvenstveno dajući veći značaj ulozi seksualnosti u histeriji (što je dovelo da raskida sa Brojerom) - ta knjiga je prekretnica u razvoju psihoanalize. Ostatak Frojdovog života se vrtio upravo oko ovog intelektualnog pomaka.
26.12.04 Pobjeda
Savjest sa kočnicama
Mali Hans, Sigmund Frojd
Poznata studija o malom Hansu nije na sreću toliko šokantna kao prethodne dvije, naprotiv, ona u cjelini odiše blagom napetošću koja se povremeno smiruje i pretače u komiku sa sretnim završetkom. I kao spomenute prethodne studije ni ova se studija iz nekoliko razloga ne može prepričati u potpunosti, pa ostaje onima koji se zainteresuju za naučne osnove psihoanalize da sami pročitaju ove njene fascinantne kanonske redove. U mnogim kasnijim djelima, o snovima, religiji, studijama o seksualnosti, Frojd se nadovezivao na ovaj slučaj. Za čitanje ove studije korisno bi bilo uputiti čitaoca površnom napomen vezanom za njegovu čuvenu hipotezu o Edipovom kompleksu kod djece koja je matrica ovog slučaja, a čije osobenosti nisu slojevito priložene u ovoj studiji.
Vrijeme od treće do pete godine rođenja Frojd naziva trećim periodom psihoseksualnog razvitka, i on se zove falusni period, odnosno primarni genitalni stupanj. Auto-erotizam je tada osnovna preokuacija djeteta i ono je opterećeno sa druge strane i fantazijama, ne naivnim i nimalo nevinim nažalost. Javljaju se dakle neprijateljska osjećanja prema roditeljima istog pola i dijete strahuje od kažnjavanja koje se kroz fantaziju preliva u strah, tj. kastracionu anksioznost. Ovaj strah uslovljava potiskivanje neprijateljskih osjećanja prema ocu i promjenu osjećanja prema majci, jer je prethodno nesvjesnim putem, iz straha, pokrenuta identifikacija sa ocem kojim se obezbjeđuje odbrana od Edipalnih impulsa. Potiskivanjem i identifikacijom se takođe uspostavlja Superego, ili savjest sa svojim kočnicama, i u petoj godini sve to smiruje i naravno, za sigurno zaboravlja. Svaka od ovih spomenutih instanci ima dodatna, vlastita pravila razvoja, a za čitanje ove studije je sasvim dovoljno ovom’grubošću’’ naznačiti početak razvoja ove faze.
O čemu se u ovoj analizi zapravo radi? Januara 1908, Maks Graf je pisao svom poznaniku Frojdu, žaleći se na svog petogodišnjeg sina koji je iz nepoznatih razloga postao opsjednut jakim strahom od konja. Fobija je okovala dijete iz zbog nje on nije mogao da izađe iz kuće. Dijete se počelo plašiti da će konj ući u sobu i da će ga ugristi. Frojd je u dogovoru sa njegovim ocem otpočeo liječenje ovog bistrog i simpatičnog klinca i savjetima, razgovorom i dojavama iz doma preplašenog Hansa neprestano je nadgledao oporavak mališana. Frojd je ovu studiju objavio naredne godine, 1909. godine, i u njoj je naravno zaštitio identitet porodice i dječaka. Mnogo godina kasnije, nakon mukotrpne potrage znatiželjnih psihologa za identitetom porodice, saznalo se za ime oca i za ime djeteta koji se zvao Herbert. Nakon cijele decenije, tačnije s proljeća 1922. godine, kod Frojda je došao devetnaestogodišnji mladić i predstavio mi se riječima, “Ja sam mali Hans’’. Frojdovi kontakti sa njegovom porodicom bili su odavno prekinuti, tako da je Frojdovo oduševljenje dolaskom mladića nakon toliko godina bilo... Roditelji mladog Herberta su se razdvojili, pričao je on, i osnovali su svoje porodice. Sa njima je očuvao dobar odnos. Ipak se žalio da se raspadom porodice najviše udaljio od svoje najmlađe sestra, i ona mu je zaista nedostajala. Herbert je sada živio sam, i odlično se osjećao.
Razgovarali su o davnoj analizi. Mladić je govorio da mu je sve bilo nekako ”strano” za vrijeme čitanje ove istorije bolesti. Nije imao osjećaj da se govori o njemu, priznao je zbunjeno Frojdu. “...i tek kada je stigao do izleta u Gmundenu, sinulo mu je neko nejasno sjećanje da se to, možda, o njemu radi”. (S. Frojd, ”Postskriptum analize malog Hansa”, 1922)
Vuksan Vuksanović
