Antal Serb (Szerb Antal, 1901, Budimpešta – 1945, Balf), mađarski pisac, jedna od najznačajnijih književnih pojava u mađarskoj i evropskoj književnosti XX veka. Rođen je u porodici asimilovanih Jevreja, studirao mađarski, nemački i engleski jezik i književnost, a doktorirao 1924. Živeo ?? u Francuskoj, Italiji i Engleskoj (u Londonu) od 1924. do 1930. godine. Kao student objavio je eseje o Georgu Traklu i Štefanu Georgeu i stekao reputaciju izuzetnog književnog istoričara i erudite. Napisao je, između ostalog, zapažene eseje o Vilijamu Blejku i Henriku Ibzenu i Istoriju svetske književnosti, autoritativnu do danas, i prevodio engleske, francuske i italijanske pisce. Bio je član Mađarske književne akademije, profesor književnosti na Univerzitetu u Segedinu i dvostruki dobitnik Baumgartenove nagrade.
Međunarodnu slavu stekao je romanima Legenda o Pendragonu (1934), Putnik i mesečina (1937), Kraljičina ogrlica (1943) i Oliver VII (1943) i zbirkom priča Ljubav u boci (1935). Roman Oliver VII, koji se sada prvi put izdaje na srpskom jeziku, objavio je kao prevod sa engleskog jer je jevrejskim autorima u Hortijevoj Mađarskoj bilo zabranjeno da objavljuju.
Zbog jevrejskog porekla bio je od 1940. godine izložen brojnim neprijatnostima, a njegova Istorija svetske književnosti bila je 1943. godine proskribovana (u sovjetskom periodu posle Drugog svetskog rata knjiga je takođe bila cenzurisana, da bi u celini bila objavljena tek 1990. godine). Prijatelji i poštovaoci nudili su se da ga spasu pomoću falsifikovanih isprava, ali je Serb odbio da prihvati ovu pomoć želeći da podeli sudbinu svoje generacije. Deportovan je u koncentracioni logor Balf, gde je u januaru 1945. prebijen nasmrt, samo nekoliko meseci pre oslobođenja.
23.02.11 Plastelin.com
Gotski roman jeze, straha i smeha
Legenda o Pendragonu, Antal Serb
OVO JE ROMAN-PRVENAC tragičkog mađarskog pisca, vrhunskog intelektualca, kog su 1944. godine fašisti zatukli kundacima u konclogoru u Balfu. "Legenda o Pendragonu" svojvrsna je parodija gotičkog romana, u kojoj provejavaju natprirodni, mistični - čak i kriminalistički i avanturistički - sadržaji. Jan Batki, naučnik iz Budimpešte, navodno, sasvim slučajno biva upleten u misterije i žive legende kojima se diči plemićka porodica erla od Gvineda. Batki otkriva da je jedan od erlova, Ejsaf Pendragon, bio niko drugi do Rozenkrojc, osnivač bratstva Ružinog Krsta, sa kojim započinje nizanje serije neobičnih, mističnih pojava: otkriće eliksira besmrtnosti, najezda letećih ponoćnih konjanika i nezemaljskih bića nad kojima se vrše naučni eksperimenti, paradiranje avetinjskih prilika... U te natprirodne stvari, upliću se i sasvim proste teme kao što su otimačina u vezi sa nesagledivim nasledstvom Viljema Roskoa, arhineprijatelja erla Pendragona, ubistvo plaćenog ubice, Batkijevo ljubavisanje sa plemkinjama ili potraga za ukradenim alhemičarskim rukopisima.
TIPIČNI ODLOMAK: "Dok smo sedeli u njegovoj kočiji upitao me je da li mi se dopala devica, što me je iznenadilo, budući da sam to pitanje smatrao nedoličnim s obzirom na ozbiljnost situacije. Ali milord Bonaventura bio je pravi epikurejac, on je i za Kamenom Mudrosti tragao samo zato da bi, dokopavši se nemerljivih količina zlata, i svoja uživanja nemerljivo umnožio. Zato nikad nije ni našao Kamen Mudrosti."
KO SU ZLI MOMCI? Ajlin Sent Kler/gospođa Rosko, Džejms Morvin, Džorž Maloni.
KO SU DOBRI MOMCI? Jan Batki, Oven Alster Džon Pendragon od Lanvigana, Ozborn i Sintija Pendragon, Lene Kreč.
ŠTA KAŽE UNIVERZALNI SUD BLOGA? "Gotski roman jeze, straha i smeha i mračna priča o duhovnoj potrazi u stilu braće Marks, roman "Legenda o Pendragonu" čitaocu otkriva kako je porozna granica između misterije i parodije."
OD AUTORA OVOG ROMANA JE I: "Putnik i mesečina".
Srđan V. Tešin ("Blic")
