Delo Dositeja Obradovića u evropskom književno-kulturnom kontekstu : kulturno-istorijski odjeci nemačke prosvećenosti Hale-lajpciškog intelektualnog kruga na južnoslovenskim prostorima : Dragana Grbić

Delo Dositeja Obradovića u evropskom književno-kulturnom kontekstu

kulturno-istorijski odjeci nemačke prosvećenosti Hale-lajpciškog intelektualnog kruga na južnoslovenskim prostorima

Izdavač: Institut za književnost i umetnost

Monografija predstavlja rezultat višegodišnjeg arhivskog istraživanja i analizira mehanizme prenošenja ideja i prosvetiteljskih modela sa nemačkog govornog područja u srpsku književnost i kulturu tokom 18. veka. Pri promeni kulturnih paradigmi i smeni vizantijskog kulturnog modela zapadnoevropskim značajnu ulogu je odigralo delo Dimitrija Dositeja Obradovića.
Obradović je svoja ključna dela napisao i objavio u toku boravka u Haleu i Lajpcigu, a na oblikovanje njegovog Lajpciškog opusa značajno je uticalo nemačko prosvetiteljstvo protestantskih intelektualnih krugova. Kroz polemike

vođene u periodici, pre svega u čuvenom Berlinskom mesečniku, definisani su programski okviri epohe, a te polemike izazvalo je, između ostalog, i jedno predavanje Obradovićevog profesora, Johana Avgusta Eberharda, sažeto preneto i u Pismo Haralampiju. Ova studija slučaja ilustrativno pokazuje šta znači biti u pravo vreme na pravom mestu, odnosno šta je za Dositeja značilo da baš 1782. i 1783. godine studira kod „slavnjejšeg u Germaniji filosofa“ – Eberharda. Otuda ne iznenađuje da je prva objavljena recenzija srpske književnosti na nemačkom jeziku bila o Obradovićevoj autobiografiji i to u časopisu učenog društva iz Halea.
Metodama savremene teorije kulturnog prevođenja analizirana su dela i ideje centralnih figura nemačkog i zapadnoevropskog prosvetiteljstva – Johana Avgusta Eberharda, Gotfrida Antona Lesinga, „Kralja Filosofa“ – Fridriha Velikog, Karla Gotloba Antona, Mozesa Mendelsona, Imanuela Kanta, Voltera, Fenelona i dr Džonsona i pokazano je njihovo mesto u Lajpciškom opusu Dimitrija Dositeja Obradovića.
Interpretativna linija pokazuje transformativnu moć putovanja koja se otkriva u različitim oblicima samotematizacije autobiografskog subjekta artikulisane kroz poliglotsko Ja, geografsko Ja i sokratsko Ja Dimitrija Dositeja Obradovića kao Homo Viatora i svojevrsnog „bek-pekera“ 18. veka.

2018; Broširani povez; ćirilica; 21 cm; 978-86-7095-243-0;