Aristotel je rođen 384. p. n. e. u Stagiri, grčkoj koloniji na makedonskom poluostrvu. Njegov otac, Nikomah, radio je kao dvorski lekar kod kralja Amintasa III Makedonskog, dede Aleksandra Velikog. Pretpostavlja sa da je, kada je otišao u Atinu sa 18 godina, Aristotel imao i neka znanja iz medicine koja je dobio od oca.Od 18. do 37. godine pohađa Akademiju kao Platonov učenik.
Posle Platonove smrti, Aristotel sa Ksenokratom odlazi na dvor Hermijasa, vladara Atarnije u Maloj Aziji i ženi se sa Pitijom, vladarevom nećakinjom i poćerkom. Godine 346. p. n. e., na poziv kralja Filipa II Makedonskog odlazi u rodnu Stagiru da bi postao tutor Aleksandra Velikog, koji je tad imao 13 godina.
Oko 335. p. n. e., Aleksandar odlazi u pohod na Aziju a Aristotel u Atinu gde otvara sopstvenu filozofsku školu. Sledeći Platonov primer, on počinje davati redovne časove iz filozofije u gimnazijumu sagrađenom u čast Apolona Likijskog, po kojem je škola dobila ime Licej. Škola je takođe bila poznata i kao peripatetička škola pošto je Aristotel voleo da raspravlja o filozofskim pitanjima sa svojim učenicima šetajući gore-dole, peripateo, peripatoi (lagana šetnja), oko gimnazijuma.
Za vreme trinaestogodišnjeg perioda (335. p. n. e. – 322. p. n. e.) koji je proveo poučavajući u Liceju, Aristotel je napisao većinu svojih dela. Po uzoru na Platona, piše „Dijaloge“ u kojima popularnim jezikom iznosi osnove svog učenja. Takođe je napisao nekoliko studija o fizici, metafizici itd; u kojima je stil formalniji, a jezik učeniji nego u „Dijalozima“. Oni posebno pokazuju povezanost njegovog učenja sa radovima grčkih filozofa, njegovih prethodnika, te kako je nastavio, lično ili preko drugih filozofa, istraživanja prirodnih pojava.Umro je u Kalkisu u Eubeji 322.godine p. n. e. od dugogodišnje bolesti.
17.03.09
Četvrta knjiga u okviru projekta Aristotel - izabrana dela
Analitika I-II, Aristotel
Posle Fizike, Metafizike, Topike, Paideia objavljuje četvrtu knjigu u okviru projekta Aristotel - izabrana dela (koji će brojati osamnaest knjiga), pod nazivom Analitika I-II, kao prvi tom u okviru I kola. Kao i prethodna izdanja, i ovo studijsko izdanje je sa starogrčkog preveo Slobodan Blagojević, te sadrži i svu neophodnu propratnu aparaturu - srpsko-grčki rečnik, tematski sadržaj po poglavljima, napomene, pogovor, koji su proizašli iz pera pomenutog prevodioca. Uslediće peta knjiga, koja će biti objavljena kao četvrti tom I kola, pod nazivom O nastajanju i propadanju I-II.
Analitika I-II je teorija silogizama i teorija dokaza. U pogovoru pod nazivom Imperija silogizama Blagojević se poziva na Aristotelovu tvrdnju da svaki stav može u načelu biti obrazložen, a ako je to tako, tada može i mora biti obrazložen na osnovu teorije silogizama. Do ovog zaključka, odnosno do ovog stava nužnog silogističkog oblika svakog stava, dolazimo tek nakon Aristotelovog pokušaja da svaki zaključak svede na silogističku formu. Silogistika bi ostala to što jeste i bez ovog proširenja na svaki mogući stav, jer prelazak iz zaključka u dokaz nema logičko opravdanje u pojmu zaključka. Za Aristotela silogizam je tek tvar dokaza.
Aristotel zapravo izlazi iz formalne teorije silogizama i pokušava da pokaže silogističku strukturu bilo kog uverenja. Time teorija silogizama postaje univerzalna semantička teorija, i to je i pravi cilj te teorije. Njen cilj nije samo utemeljenje epistemičkog diskursa već svakog diskursa – epistemičkog, retorskog, dijalektičkog, političkog (Aristotel čak i davanje imena svodi na silogističku formu, kao i svaku praktičku delatnost).
Aristotelov projekat imperije silogizma može za uvo nenaviknuto na univerzalne pretenzije filozofije, ili filozofske logike, izgledati skoro kao projekat osuđen na neuspeh, ali Aristotel je uspešno inficirao niz filozofa koji su proširili virus univerzalnog logičkog utemeljenja. Pored Lajbnica i Hegela, tu su i dva najveća aristotelovca s početka dvadesetog veka, G. Frege i Č. S. Pirs.
Milena Đorđijević
