Srpska umetnost 18. i 19. veka

04.11.03 Dnevnik - Novine i časopisi

Dan Galerije Matice srpske, ove godine obeležen je u svečanom tonu, pozdravnom besedom predsednika Matice srpske, prof. dr Božidara Kovačeka i prigodnim izlaganjem koje je upravnica Galerije Matice srpske, mr Branka Kulić, održala na temu “Upravnici Galerije Matice srpske od 1947. do 2002. godine”. Podsećajući na izuzetan doprinos znamenitih upravnika, u periodu od kad Galerija deluje kao samostalna institucija, istaknuto je da će svaki naredni Dan Galerije, pored izložbe ili izdanja pod zaštitnim znakom ove kuće, na primeren način biti obeležen objavljivanjem zbornika koji bi bio posvećen jednom od upravnika ove značajne muzejske institucije.
Znajući koliko je radova iz oblasti nacionalne istorije umetnosti 18. i 19. veka objavila u dnevnim novinama, časopisima, stručnoj periodici, kao i značaj koji mr Leposava Šelmić uživa u našoj nauci i kulturi, Galerija Matice srpske je odlučila da prvi u seriji zbornika bude posvećen upravo svojoj nedavno preminuloj upravnici.
Zbornik sadrži sabrane studije i članke u kojima je vrsni istraživač srpske umetnosti novijeg doba, kakva je bila Leposava Šelmić, novim podacima i zaključcima osvetlila razdoblje u kojem su delovali umetnici ovog perioda. Sve vrline naučnog metoda otkrivaju da su njeni sudovi i atribucije o slikarima i njihovim delima podrobno istražene i iznete sa velikim naučnom uverljivošću, što svedoči o istraživaču koji je izgradio “svoj samosvojni metod”, savršeno usklađujući terensko otkriće sa već osvedočenim činjenicama ili dobro zasnovanim hipotezama.
Obdarena sposobnostima vrsnog slikarskog analitičara, Leposava Šelmić je uspela da relevantnom ocenom mnogih u nauci gotovo zaboravljenih dela, određen broj eksponata zasluženo priključi glavnim tokovima srpske istorije umetnosti. Baveći se muzejskim poslom ona je stekavši ogromno praktično iskustvo, sa izuzetnom lakoćom rešavala čak i ona zamršena ili, usled nedostataka odvažnosti, olako zaobilažena mesta naše istorije umetnosti, koja su zbog svoje složenosti bila zapostavljana u nauci i zato nepravedno izostavljana u celovitim tokovima srpske umetnosti.
Vodeća uloga koju, Galerija Matice srpske, kao ugledna i agilna institucija tokom poslednjih decenija objektivno ima, kako u izložbenom životu Novog Sada tako i u istraživanju i naučnom proučavanju umetničkih spomenika novijeg vremena, potvrdila se, upravo na inicijativu mr Leposave Šelmić, pokretanjem edicije posebnih publikacija pod nazivom “Crteži zidnog slikarstva 18. veka”, kojom je učinjen pravi korak ka približavanju naučnoj javnosti značajnih umetničkih ostvarenja Srba, nastalih u veku barokizacije i evropeizacije naše umetnosti.
Ličnim autoritetom i organizacionim sposobnostima gospođa Šelmić je dala izuzetan doprinos u afirmaciji Galerije Matice srpske, a svojim velikim ličnim i profesionalnim ugledom doprinela je da brojni darodavci poklone Galeriji umetnička dela od značaja za istoriju kulture srpskog naroda. Tokom njenog mandata Galerija je dobila najznačajnija priznanja - Orden Svetog Save i Orden Vuka Karadžića, kao i niz zahvalnica, diploma i povelja, kojim je na najreprezentativniji način bila potvrđena uzorna uloga Galerije u prezentovanju svojih rezultata i edukovanju šire javnosti u oblasti veoma značajnog korpusa srpske kulture.
Iako se kao naučnik prvenstveno bavila umetnošću 18. veka, kao upravnik Galerije, od 1988. do 2002, računajući ukupni tridesetdvogodišnji rad u ovoj instituciji, Leposava Šelmić je odlično poznavala ceo njen fond, od najstarijih dela s kraja 17. veka do savremene umetničke prakse koja se odvijala poslednjih decenija 20. veka.
Odlaskom Leposave Šelmić, srpska nauka je izgubila jednog odlično školovanog i visoko kulturno nadarenog naučnika, u punoj životnoj i stvaralačkoj snazi. Objavljivanjem njenih izabranih radova, mnogobrojni saradnici i poštovaoci su joj na najbolji mogući način odali svoje zasluženo poštovanje i priznanje.

Siniša Kovačević