Pol Oster (1947) jedan je od najznačajnijih američkih romansijera današnjice, pesnik, esejista, scenarista, reditelj i prevodilac. Svojim društvenim angažmanom svrstava se među uticajne kritičare stanja sacremenog sveta, i posebno savremenog američkog društva. Autor je romana G. Vertigo, Levijatan, Mesečeva palata, Njujorška trilogija, U zemlji poslednjih stvari, Knjiga opsena, Proročka noć, Bruklinska revija ludosti, Putovanja u skriptorijum, Čovek u mraku, Nevidljivi. Napisao je dve memoarske knjige, knjigu eseja Umetnost gladovanja, kao i zbirku pesama Iščezavanja. Autor je scenarija za film Dim, koreditelj (sa Vejnom Vangom) filma Pandorina kutija, scenarista i reditelj filma Unutrašnji život Martina Frosta. Njegove knjige su prevedene na preko dvadeset jezika.
27.12.11 Vavilon
Zanimljive životne priče
Sanset Park, Pol Oster
Teško da bi se danas i jedan pisac mogao nazvati toliko prepoznatljvim čak i kada njegovo ime ne bi bilo napisano na koricama novog dela, ko što je to Pol Oster. Čitave divizije zaljubljenika u njegove romane nesumljivo bi bile zadovoljne ovom konstatacijom jer je upravo ta prepoznatljivost ono što ih tera da sa najvećim nestrpljenjem iščekuju njegov sledeći roman.
Novi roman, Sanset park, ponavlja ono što je za Pola Ostera i inače karakteristično: On pre svega, ume da ispripoveda zanimljive životne priče. Zbivanja su najčešće veoma neobična, mada ne i nemoguća i odlikuje ih dramaturgija čija se napetost može porediti sa najboljim krimi štivom iako to Osterovi romani zapravo nikada nisu. Likovi dolaze iz srednje intelektualne klase, veoma su osobeni i upečaljivi. U Osterovoj interpretaciji oni su uvek veoma ubedljivi kao kompletne ličnosti, a njihovi životi se ne mogu nazivati prosečnim.
Sanset park se, slično nekim prethodnim Osterovim romanima, najvećim delom odvija u Njujorku i prati 28-godišnjeg Majlsa Helera koga progone osećanja krivice iz prošlosti. Tek će ga ljubav sa maloletnom devojkom podstaći na pokret i preokret. Vrativši glavnog junaka u rodni Njujork, pisac priču usložnjava različitim tačkama gledišta i životnim pričama grupe skvotera, takodje osujećenih likova, uglavnom razočaranih ljudi komplikovanih biografija, kojoj se Majls pridružuje u napuštenoj kući na ivici Sanset parka.
Drugi nivo njegovog pripovedanja se prepoznaje kao metanarativno preispitivanje književne tradicije i sopstvenog teksta u odnosu na prividni realitet. U Sanset parku, to je književni dijalog koji Oster vodi sa Nabokovljevom Lolitom uvodeći u naraciju ljubavnu priču glavnog junaka i maloletnice. I nadalje će se odnos realnosti i fikcije pratiti kroz prepoznavanje stajnih mesta Osterovog dela: opsednutost bejzbolom (preuzeta iz autobiografskog diskursa), obavezna pojava odredjenih profesija poput pisaca, izdavača, glumaca, profesora književnosti ne vodi poreklo isključivo iz piščeve biografije, već i iz njegove poetičke potrebe da se metafikcija proširi i brojnim intertekstualnim vezama. Nezaobilazni su i politički komentari, te je tako u Sanset parku u pozadini romana američka finansijska kriza koja utiče na sve aktere romana a najpre na odluku mladih ljudi da se presele u napuštenu kuću, isprva zbog materijalnih problema koji će kasnije prerasti u nezadovoljstvo američkim sistemom i pokušaje pobune, pravljenja pukotina u okviru tog sistema, do nezadovoljstva ljudskim i drugim pravima u svetu.
Ako je u prethodnim romanima politički kontekst bio neizostavan, ali manje ili više nepoterećujući okvir ( npr. rat u Zalivu, Bušova vladavina, 11. septembar, Kosovo i Sarajevo, Vijetnamski rat, izbor Obame itd), u Sanset parku je načinjen značajan zaokret. Jer se samo u tom svetlu se možda može sagledati Osterova odluka da se kraj romana koncipira izvan logičkih zakonitostu, u tonu pobune ali i depresije, bunta i beznadja u isto vreme. I to je jedan od mogućih načina da se o konfuziji 21. veka progovori nenametljivo ali ubedljivo kroz književnost.
Jasmina Vrbavac
