Počeci hrišćanstva na Balkanu

16.05.05 Pobjeda

Iz štampe je ovih dana, u izdanju podgoričkog CID-a (u okviru biblioteke “Medievalia”, koju uređuje Vojislav D.Nikčević”), izašla knjiga “Počeci hrišćanstva na Balkanu, znamenitog Francuza Žaka Zelera (objavljena prvi put u Parizu 1918.godine), u prevodu sa francuskog Kornelije Nikčević. Žak Zeler u svojoj studiji objelodanjuje najveći dio književne i dokumentarne građe vezane za epohu ranog institucionalizovanja hrišćanstva kao ideologije Rimske-Romejske imperije: svjestan da su brojni dokumenti imperijalne administracije izgubljeni ili uništeni, on za veliki poduhvat rekonstrukcije jedne epohe na prostorima Dunavskih provincija, kojima je pripadao najveći dio Balkana, podatke crpi iz književne zaostavštine, svjedočenja očevidaca ili minucioznom lingvističko-stilskom i paleografskom analizom raznih prepisa književnih djela nastalih vijek - dva kasnije od izvornika, a sačuvanih u nekim od prevoda, uz grčki i latinski, na hebrejski, koptski i aramejski. Zeler provjerava podatke koje daju hroničari, ili, ukoliko njih nema, na osnovu svjedočenja “žitija”, i takozvanih “posrednih navoda” u dokumentarnoj građi, pokušava i uspijeva da stvori koliko - toliko jasnu istorijsku predstavu o zbivanjima koja su sudbinski predodredili prostor Balkana da bude “poluga moći” u širenju Vizantije na Zapad i obnovi Rimskog carstva. Njegovi zaključci, iako stari gotovo stoljeće, nezaobilazni su - nova istraživanja samo unose ispravke, dodatno osvjetljavaju istoriju oblasti koju je Zeler “prenebregao”, proširuju saznanja neophodna istoriografiji, arheologiji, istoriji umejtnosti i književnosti, pa i ostalim naukama.

R.K.