Vek kanadskog filma

24.10.06

Gost 51. sajma knjiga je Džordž Melnik, kanadski pisac, istoričar filma i esejista koji je u Beograd doputovao da bi predstavio važno delo u filmskoj publicistici – „Vek kanadskog filma”, upravo objavljeno u izdanju beogradskog „Klija” i u prevodu Sanje Stijović i Marine Marković sa engleskog.

Melnik je docent na Fakultetu za komunikacije i kulturu Univerziteta u Kalgariju, autor je osamnaest knjiga o kanadskoj kulturi i društvu, široj publici je poznat kao esejista, a među njegovim najtraženijim studijama su „Kanada i 11. septembar” i „Kanada i nova američka imperija”, dok se „Istorija književnosti Alberte” koristi kao udžbenik na studijima kulture u Kanadi.

I. Aranđelović

U knjizi „Vek kanadskog filma” autor proučava kinematografiju od začetaka do današnjih dana, kao i trendove u kulturi, politici i teoriji koji su uticali na formiranje savremenog filma u Kanadi. Melnik se bavi erom nemog filma krajem XIX veka; dinamikom razvoja filmske umetnosti tokom dvadesetih godina XX veka; uticajem Nacionalnog odbora za finansiranje filmova; usponom igranog filma u Kvebeku četrdesetih godina i ključnim ostvarenjima u oblasti igranog i animiranog filma koja su uticala na kulturne osnove kanadskog društva.

Razgovarajući juče sa beogradskim novinarima, Melnik je istakao da je njegova knjiga prva istorija kanadskog filma u poslednjih 20 godina i da je srpski jezik prvi jezik na koji je ona prevedena. On je istakao da se kanadski film razlikuje od američkog, ali da te razlike nisu namerni potezi kanadskih autora. Istaknuti kanadski istoričar filma smatra da je američki film pre svega žanrovski, dok kanadsku kinematografiju u kojoj su najčešće teme seks i seksualne razlike odlikuje odsustvo žanrovskih odrednica.

– Kanadska kinematografija je mala industrija u odnosu na američku, jer postoji tek od sedamdesetih godina prošlog veka, podeljena je na tri jezika: engleski, francuski i eskimski i najvažnija stvar – kanadski film je pre svega okupiran kanadskim temama, kojih nema u američkom filmu – objasnio je Melnik i dodao da se godišnje u Kanadi proizvede do 35 igranih filmova, što je mnogo manje u odnosu na holivudsku produkciju koja, zbog poreskih olakšica, u poslednje vreme sve češće snima u Kanadi. Kanada, međutim, izuzetno mnogo polaže na dokumentarni film:

– Sadašnju popularnost dugometražni dokumentarni film treba da zahvali Majklu Moru koji je filmom „Farenhajt 9/11” načinio revoluciju. Kao i u Americi, i u Kanadi postoji trend dokumentaraca, ali samo dva ili tri dokumentarna filma imaju bioskopsku distribuciju, dok ostali putuju po festivalima, a na kraju završe na policama filmskih akademija gde ih proučavaju studenti – konstatovao je Melnik koji privodi kraju novi filmski udžbenik – „Veliki kanadski filmski reditelji” u kojem će ukazati na 22 najistaknutija kanadska reditelja. Nije krio da je jedan od njih Atom Egojan, kojeg ne smatra najboljim, već tu titulu s razlogom prepušta Dejvidu Kronenbergu, kojeg mnogi smatraju američkim rediteljem.