Anhel Rosenblat, filolog, hispanista i esejista, rođen je 1902. godine u Poljskoj, i jevrejskoj porodici koja se iselila u Argentinu kada je imao šest godina, a umro je u Venecueli, u Karakasu 1984. Studije filologije završio je na Univerzitetu u Buenos Ajresu, kod čuvenog profesora, filologa, lingviste, književnog kritičara i jednog od osnivača stilistike, Amada Alonsa, koji će svoju profesorsku karijeru završiti na Harvardu. Alonso mu je tada poverio zadatak da pripremi prvi tom potonje Biblioteke hispanoameričke dijalektologije. Kasnije je, u periodu 1931-1933, studirao na Berlinskom univerzitetu koji zbog dolaska Hitlera na vlast napušta i potom odlazi u Madrid, gde je radio u Centru za istorijske studije, čiji je direktor bio slavni medievalista Ramon Menendes Pidal, ujedno i direktor Španske kraljevske akademije; Madrid će obojica napustiti po izbijanju Španskog građanskog rata. Godine 1946. definitivno se nastanjuje u Venecueli, gde na Nacionalnom pedagoškom institutu dobija posao profesora kastiljanskog i latinskog, a već naredne godine osniva Katedru za filologiju na Centralnom univerzitetu u Karakasu, najstarijem državnom univerzitetu u Venecueli. Od 1950. postaje šef Katedre "Andres Beljo" za filologiju na tom univerzitetu. Predmet njegovog naučnog istraživanja prevashodno je bio španski jezik u hispanskoj Americi i njegovi modaliteti u Venecueli, o čemu je napisao veliki broj važnih leksikografskih dela. U dnevnim novinama El Nasional sarađivao je pišući o jeziku i književnosti, a bio je i urednik časopisa Tijera firme. Bio je počasni profesor Univerziteta Garsilaso de la Vega u Limi; 1976. dobija Zlatnu medalju Kancelarije za iberoameričko obrazovanje u Madridu; 1977. dobija nagradu Fondacije "Nijeto Lopes" Španske kraljevske akademije, kada ga je Univerzitet u Salamanki proglasio za svog počasnog doktora nauka; istu titulu dobio je i 1982. od Univerziteta "Simon Bolivar" u Karakasu.
21.06.14 Večernje novosti
Avanture keltskog viteza
"Amadis od Gaule", Anhel Rosenblat
Prvi put na srpskom objavljen roman "Amadis od Gaule", uzor "Don Kihotu". Poreklo dela i ime njegovog autora obavijeni velom tajne
O SERVANTESOVOM "Don Kihotu" zna se skoro sve, a na srpskom jeziku dostupan je u nekoliko prevoda. Malo je poznato da je veliki španski pisac prilikom stvaranja zvanično najboljeg romana svih vremena, imao uzor u romanu anonimnog autora "Amadis od Gaule", koji je sada prvi put objavljen na srpskom, u "Geopoetikinoj" ediciji "Retro premijere", i prevodu Biljane Isailović.
Viteški roman u Španiji započinje "Amadisom od Gaule" da bi se definitivno okončao Servantesovim "Don Kihotom". Iako je, kako u predgovoru ovom izdanju objašnjava prevodilac, Servantes svoj roman pisao s namerom da porekne uzor, da mu se podsmehne, da prikaže junaka koji je Amadisov odraz u ogledalu, izvrnuti, anti-Amadis, ipak je i sam priznavao njegovu nenadmašnost i neprikosnovenost. U poznatoj osudi viteških romana, Servantes jedino ovu knjigu spasava lomače, a čitaoci su sada u prilici da i "Don Kihota" sagledaju iz novog ugla.
Poreklo "Amadisa", kao i ime njegovog autora, kaže Biljana Isailović, do danas su obavijeni velom tajne. Prva verzija ovog romana bila je veoma čitana na Iberijskom poluostrvu sredinom 14. veka. Pretpostavlja se da je u obliku u kojem je sada poznato, delo verovatno bilo napisano 1492. godine. Zna se, međutim, da je Garsi Rodriges (kasnije Ordonjes) de Montalvo, pisac i ratnik, upravitelj plemićke varoši Medine de Kampo, došao do prvobitnog rukopisa, preradio ga i prvi put objavio 1508. godine u Saragosi. Za ovaj prevod na srpski izabrana je verzija filologa i hispaniste svetskog glasa Anhela Rosenblata iz 1973. godine.
Gaula je, inače, drevni, zaboravljeni naziv za Vels, i u romanu je reč o Keltima. Avanture u romanu zbivaju se u mnogim zemljama širom Evrope. Vitez Amadis je Velšanin koji s lakoćom uči jezike zemalja kroz koje prolazi, a poznato je, kako ističe prevodilac, da su upravo Kelti bili misionari u ranom srednjem veku, da su učili jezike i prevodili knjige i tako širili hrišćanstvo. Kroz ovu knjigu o burnom životu jednog viteza defiluje oko trista likova, ali u njoj gotovo da nema španskih junaka.
Kraljevstva i ostrva na kojima se odvija radnja veoma su udaljeni od Španije: Velika Britanija, Vels, Norgales (Severni Vels), Vindzor, Irska, Škotska, Carstvo nemačkog naroda, Bohemija, Romejsko carstvo, Konstantinopolj. A avanturi čar daju i fantastična ostrva na kojima žive i vladaju džinovi, patuljci i mitološka bića.
Čuveni španski mislilac i teoretičar književnosti Menendes Pelajo isticao je da su uprkos neverovatnom broju avantura i likova, koji ponekad čine zamršen lavirint, očigledni organsko jedinstvo ove knjige i umeće s kojim su povezani svi neočekivani događaji i obrti unutar fabule.
PRVI I JEDINIHOĆU da znaš, Sančo, da je slavni Amadis od Gaule bio jedan od najsavršenijih vitezova lutalica. Nisam dobro rekao kad sam kazao da je bio jedan od: ne, on je bio jedini, prvi, jedinstven, gospodar nad svim vitezovima, koliko god ih je bilo u ono vreme na celom svetu - piše na jednom mestu u slavnom Servantesovom romanu.
Bane Đorđević
