Evropa posle Rima

17.03.07 Pobjeda

Polazeći od teze da treba odbaciti još uvijek popularnu floskulu da je srednjovjekovni period bio "mračna antiteza antičkom svijetu" autorka pokazuje da je dinamični preobražaj evropskih kultura između antike i renesanse imao sam po sebi suštinski značaj

U okviru plana izdavačke kuće "Klio" da vrhunskim djelima savremne istoriografije "premreži" istoriju svijeta od prvih civilizacija do danas, objavljena je knjiga "Evropa poslije Rima" Džulije M.H. Smit čiji je podnaslov "Nova kulturna istorija od 500. do 1000. godine".
O tom periodu koji je neopravdano tretiran kao "mračni period srednjeg vijeka", jer je tako označen još u renesansi, nema na srpskom jeziku novije pisanih sinteza i utoliko je dragoceniji napor "Klija" da obezbijedi jednu sintezu koja je objavljena u Velikoj Britaniji prije dvije godine kod uglednog izdavača stručne literature "Oksford presa".
Polazeći od teze da treba odbaciti još uvijek popularnu floskulu da je srednjovjekovni period bio "mračna antiteza antičkom svijetu" i da je njegov doprinos evropskoj civilizaciji bio neuporedivo manji nego antičkog perioda, autorka pokazuje da je dinamični preobražaj evropskih kultura između antike i renesanse imao sam po sebi suštinski značaj. Podsjetivši da za kraj antičkog svijeta neki uzimaju 500. godinu, to jest peirod poslije propasti Zapadnog rimskog carstva, dok ga drugi "odlažu" do 10. odnosno ranog 11. vijeka, Smitova objašnjava da je poslije 500. godine Evropa bila prije svega postimpreijalistička, ali je u kulturnom pogledu još njegovala one kulturne tekovine koje je naslijedila od antičkog svijeta. Bitno je, smatra ona, da se uvaži da su određne promjene nastupale u raznim vremenskim perodima u pojedinim djelovima Evrope i da je sam pojam Evrope doživljavao promjene, ali je opšte prihvaćeno da je to bio hrišćanski svijet okrenut Rimu.
Pošto su neki djelovi Evrope u periodu kojim se bavi knjiga bili izvan hrišćanskog kruga ili nisu sačuvali pisana svjedočanstva, korišćeni su materijalni dokazi umjesto pisanih svjedočanstava. Knjiga se bavi kulturama Evrope u najširem smislu te riječi i evropskom kulturom, jer u tom periodu nema zajedničkog imenitelja pošto je svaka sredina je iz antičke tradicije uzimala ono što joj najviše odgovara. To je period, kako ga definiše Smitova, u kome se odvijao preobražaj, nastavljala tradicija, unosile su se novine i dolazilo je do pretapanja, a nema nikakve stagnacije, opadanja ili uspona, kako se ranije definisalo ono što se zbivalo tokom pola milenijuma.

R.K.