Predgovor srpskom izdanju
Obaveštajna služba američke mornarice je 1973. godine objavila izveštaj iz doba Drugog svetskog rata, koji je dao potpuno novo svetlo Hitlerovom dolasku na vlast. Na osnovu njega je takodje dokazana polazna tačka moje tridesetogodišnje potrage za istinom o burnom životu i nasilnoj smrti uglednog nemačkog neuropsihijatra, profesora Edmunda Roberta Forstera.Jedna od najneobičnijih i, do sada, neobjašnjenih misterija koja je obavijala Hitlerov dolazak na vlast, bilo je pitanje kakvom čudnom alhemijom se taj predratni lutalica koji nije imao cilj u životu, i koji nije pokazao bilo kakve sposobnosti vodje tokom svoje vojničke karijere, pretvorio u nemilosrdnog diktatora.Tokom poslednjih nekoliko meseci Prvog svetskog rata, Hitler je krenuo putem koji će ga, za manje od petnaest godina, dovesti do osvajanja vrhovne vlasti u Nemačkoj. Sem toga, od 1918. godine pa nadalje, Hitler je izgleda bio potpuno uveren da mu Bog odredjuje svaki korak koji bi preduzeo. Kao što je jedan minhenski novinar napisao 1923. godine: "Celokupna volja ovog čoveka odredjena je njegovim ubedjenjem u mesijansku misiju."Kada je 1973. godine objavljen izveštaj Obaveštajne službe američke mornarice, pojavilo se moguće objašnjenje za ovaj ranije neobjašnjivi preobražaj.Dokument je pokazao da je Hitler, u oktobru 1918. godine, primljen u vojnu bolnicu u Pazevalku, Pomeranija, gde ga je dr Edmund Forster lečio od histeričnog slepila. To znači da je gubitak vida posledica nervnog sloma, a ne neke fizičke povrede očiju.Ovim uspešnim lečenjem Hitlerovog slepila, Forster je nenamerno stvorio čudovište, tako što ga je ubedio da je njegova božanski inspirisana misija da vodi pobedjenu i poniženu Nemačku do konačne pobede i dominacije Evropom.Uradivši to, lekar je takodje potpisao i svoju smrtnu presudu.U leto 1933. godine, nedugo pošto je predao Hitlerov medicinski dosije iz Pazevalka grupi nemačkih pisaca emigranata u Parizu, dr Forster je pronadjen mrtav u kupatilu svoje kuće.Zvanična presuda bila je samoubistvo, ali, kao što ću pokazati u ovoj knjizi, to je gotovo sigurno bilo naručeno ubistvo od države, koje je izvedeno kako bi se sprečilo da njegova veoma štetna otkrića postanu opštepoznata.Edmund Forster je sahranjen tri dana nakon smrti i danas samo običan spomenik od granita na groblju Nojer Fridhof u Grajfsvaldu označava mesto na kojem počiva čovek koga je jedan od njegovih kolega opisao kao: "odličnog naučnika, izuzetnog nastavnika i spasioca bolesnih."Kada sam, radeći istraživanje za ovu knjigu, posetio groblje, video sam da se njegov spomenik jedva vidi od isprepletene mreže rastinja i izgleda da je zaboravljen kao i neobična priča o samom Edmundu Forsteru.Tužno zapostavljen spomenik hrabrom i više puta odlikovanom lekaru, koji je svojim postupcima nenamerno zauvek promenio tok svetske istorije postavši čovek koji je stvorio Hitlera.
Kempner: “Da li možete da objasnite zašto ste smatrali da on ne treba da bude unapredjen?”
Videman: “Hitler je bio odličan vojnik. On je bio hrabar čovek, bio je pouzdan, tih i skroman, ali nismo mogli da nadjemo razlog za njegovo unapredjenje, jer su mu nedostajale osobine koje su potrebne jednom vodji.”
Kempner: “Ukratko, Hitler nije imao ličnost vodje!”
Videman: “Tačno tako!”
(Fric Videman, Hitlerov nadredjeni u Prvom svetskom ratu, na ispitivanju u Nirnbergu septembra 1948)
Kakvom čudnom alhemijom se taj, nekada vojnik na frontu koji nije imao cilj u životu, kao ni bilo kakve sposobnosti vodje, preobrazio u najmoćnijeg, najbrutalnijeg i najharizmatičnijeg despota dvadesetog veka?
Ključ Hitlerove transformacije možda leži u lečenju kome je bio podvrgnut nakon slepila koje je pruzrokovao bojni otrov, od strane uglednog nemačkog neuropsihijatra, Edmunda Roberta Forstera, u periodu od 21. oktobra do 19. novembra 1918. godine, u bolnici u Pazevalku.
Ova knjiga pripoveda, prvi put, životnu priču čoveka, koji je kao Frankeštajn, nenamerno i iz najboljih motiva, može se reći, “stvorio” Adolfa Hitlera
22.01.05
Čovek koji je stvorio Hitlera
Dejvid Luis
Transformacija Hitlera od vojnika na frontu, koji nije imao cilj u životu ni bilo kakve sposobnosti vođe, u najmoćnijeg, najbrutalnijeg i najharizmatičnijeg despota dvadesetog vijeka, opisao je britanski neuropsihijatar Dejvid Luis u knjizi "Čovjek koji je stvorio Hitlera". Taj čovjek, koji je umnogome pomogao Hitleru da postane ono po čemu ga, nažalost, znamo, bio je ugledni njemački neuropsihijatar, profesor Edmund Robert Forster. Ovu intrigantnu knjigu objavila je mlada beogradska izdavačka kuća "Okean" u prevodu Jelene Mirković.
U predgovoru knjige, Dejvid Luis je zabilježio: "Kada je 1973. godine objavljen izvještaj Obavještajne službe američke mornarice, pojavilo se moguće objašnjenje za Hitlerov ranije neobjašnjivi preobražaj. Dokument je pokazao da je Hitler, u oktobru 1918. godine, primljen u vojnu bolnicu u Pazevalku, Pomeranija, gdje ga je dr Edmund Forster liječio od histeričnog sljepila. To znači da je gubitak vida posljedica nervnog sloma, a ne neke fizičke povrede očiju. Ovim uspješnim liječenjem Hitlerovog sljepila, Forster je nenamjerno stvorio čudovište, tako što ga je ubijedio da je njegova, božanski inspirisana, misija da vodi pobijeđenu i poniženu Njemačku do konačne pobjede i dominacije Evropom. Uradivši to, ljekar je takođe potpisao i svoju smrtnu presudu. U ljeto 1933. godine, nedugo pošto je predao Hitlerov medicinski dosije iz Pazevalka grupi njemačkih pisaca emigranata u Parizu, dr Forster je pronađen mrtav u kupatilu svoje kuće".
Dejvid Luis je uspješni pisac i nagrađivani autor dokumentarnih emisija o istoriji Trećeg rajha. Diplomirao je psihologiju, a doktorirao na Univerzitetu u Saseksu, gdje drži predavanja iz kliničke psihologije i psihopatologije.
Otkud želja da tragate za uzrocima Hitlerove veličine, pa potom da napišete knjigu "Čovjek koji je stvorio Hitlera"?
- Najprije sam se sa tom pričom upoznao u jednom akademskom listu, kroz tekst koji je napisao profesor Rudolf Binion. Bio je to jedan istorijski list, a tekst je objavljen početkom sedamdesetih godina prošlog vijeka. U to doba, ja nijesam mogao putovati u određene regije zbog političkih razloga. Priču je u originalu iskopao Rudolf Binion, profesor istorije na Brandeis Univerzitetu u Bostonu. On tečno govori njemački jezik i imao je mogućnosti da putuje u Grajfsvald, da razgovara sa ljudima i da nabavi arhivski materijal. To mi je bilo od velike koristi pri mojim istraživanjima. Ja sam se zainteresovao za tu priču sa stanovišta psihologa, jer ja inače predajem kliničku psihologiju i psihopatologiju na Univerzitetu u Saseksu.
Koliko dugo i gdje ste sve istraživali građu za knjigu "Čovjek koji je stvorio Hitlera"?
- To je trajalo više od 20 godina u mnogim zemljama: Njemačkoj, Francuskoj, Belgiji, Velikoj Britaniji, Holandiji, Sjedinjenim Američkim Državama.
Ističete veliki značaj psihijatra Edmunda Forstera u nekoliko mjeseci Hitlerovog života. Koliko je zapravo Forster odgovoran za to što je Hiler postao firer?
- Ja vjerujem da je on usadio u um tog ekstremnog pan-njemačkog austrijskog nacionaliste vjerovanje da je on izabran od strane Boga da izbavi Njemce iz očaja i poraza koji su doživjeli 1918. godine, i da ih vodi sve do pobjede i potpune dominacije. Međutim, jasno je da to vjerovanje samo po sebi nije bilo dovoljno, već je prohujalo zajedno sa istorijom: od Versajskog ugovora, do kolapsa valute i sloma koji je uslijedio na Vol Stritu.
Kako ste Vi otkrili doktora Edmunda Forstera? Zbog čega je on, po Vama, bio tako važan?
- Forster je bio neuropsihijatar koji je liječio Hitlera od histeričnog sljepila u oktobru i novembru 1918. godine. I, ako je vjerovati objašnjenju Ernsta Vajsa u "Der Augenzeuge" ("Očevidac"), Forster mu je usadio u misli da je on veoma izuzetan čovjek. Povratak vida za Hitlera je značio još jedan značajan signal da je upravo on poslat od Boga i da je sudbinski određen za velika djela i da je pod sigurnom božjom zaštitom.
Da li je smrt Edmunda Forstera i dalje misterija?
- Čak i da se ubio bilo bi to zbog strašnih pritisaka, kako bi spasio suprugu i djecu iz ruku Gestapoa, a ako je ubijen, bilo bi to zbog nepristajanja da se odrekne svog položaja i istrage u namjeri da ga diskredituju, obeščaste i potisnu u stranu. Ja sam mišljenja da je on najvjerovatnije bio ubijen - umirao je na mukama, što nije bio rijedak događaj u Njemačkoj toga doba.
Gdje se, po Vašem mišljenju, kriju razlozi Hitlerovog zla?
- To je zaista izvan vidokruga moje ekspertize. Ali, gledano uopšteno, široko je prihvaćeno mišljenje da je on bio jedna sasvim nemilosrdna individua (vjerovatno je djelimično to i rezultat njegovog iskustva sa linija fronta u Prvom svjetskom ratu) i fanatični nacionalista, koji ne dozvoljava nikome i ničemu da se nađe na njegovom putu. Sve do kraja njegovog života ima nekih naznaka da je on zaista bio i mentalni i fizički bolesnik.
Koliko su Njemci sami krivi zbog uspona Adolfa Hitlera? Pa, oni su glasali za njega, zar ne?
- To je istina, ali ne u potpunosti. On se zaista popeo na vlast u ne baš popularnom mandatu, ali je to bio rezultat zakulisnih političkih manevara. Ja ne vjerujem puno u kolektivnu krivicu. Jer, tu je bilo puno veoma hrabrih Njemaca koji su se opirali Hitleru i platili su zbog toga veliku cijenu. Bilo je takođe prilično onih koji su jednostavno ćutali i bili slijepi za ono što se dešavalo, zbog straha ili pragmatizma. Negiranje realnosti je dobro poznata reakcija kao odbrambeni mehanizam protiv velikog stresa ili trauma.
Kako vi možete objasniti Hitlerov život od 1918. do 1933. godine? Gdje se krije ključ za razumijevanje događaja koji su doveli do transformacije?
- Rekao bih da je Pazevalk bio veoma važan, ali najviše je to bilo članstvo u podmlatku NSDAP (Nacional socijalistička njemačka radnička partija). Jasno je da je njegovo poznanstvo sa Geringom bilo od velikog značaja; donijelo mu je moć i uticaj kroz društvene kontakte.
Da li svako zlo sa sobom uvijek nosi i sopstvenu destrukciju?
- Nemoguće je reći da to biva uvijek tako, ali lekcije iz istorije (Staljin, Hitler, Pol Pot u Kambodži) pokazuju da su sistemi, koji dozvole da toliko zla izraste i opstane, u nekom malom opsegu i čak da budu tolerisani od strane svijeta kome pripadaju, nesigurni su i prije ili kasnije će se (a najčešće ubrzo), raspasti.
Kao psihopatolog, možete li dati profil nekih drugih diktatora, kao što su bili Musolini ili Staljin, na primjer? Koliko su oni bili slični Hitleru?
- Čini se da svi oni dijele slične karakteristike, kao što su - najviše mišljenje o njima samima kao superiornim stvorenjima, spremnost da učine sve (naravno ako ih prethodno neko ne spriječi u tome), zatim, potpuno odsustvo sažaljenja za patnju drugih (osobina psihopatičnih osoba), a i svojevrsna sposobnost da opčine druge kroz sigurnu harizmu i elokvenciju. To im je omogućilo da mnoge ljude ubijede u dopuštanje i slijepo izvršavanje raznih ekstremnih okrutnosti pa čak i genocida, a sve to kroz procese nagovaranja, prinude i emocionalne dominacije.
Da li je moguće da se u skorašnjoj istoriji pojavi neki novi diktator?
- Nažalost i mi možemo vidjeti da se pojavljuju na regularnoj osnovi. Odista, neko bi mogao dokazati da u eri mas-medija i instant komunikacija, moć zlih ljudi postaje lakša i kobnija zahvaljujući rasijavanju njihovih poruka mržnje. Genocid u Ruandi, na primjer, podržan je na radiju i TV upravo širenjem poruka mržnje.
Ekartova vizija
O opsesiji Njemaca Hitlerom, Luis navodi još jedan primjer:
- Tokom prvih mjeseci članstva u partiji, Hitlerov filozofski mentor, kao i njegova propusnica za minhensku društvenu elitu, bio je Ditrih Ekart, veliki i veseli boem, pjesnik, pisac drama i novinar, redovni uživalac morfijuma i aktivni član ekstremno desničarskog Društva Tule. Nekoliko mjeseci prije nego što je prvi put sreo Hitlera, napisao je pjesmu u kojoj je prorekao da će dolazeći mesija biti običan vojnik, čovjek iz naroda - ali, ipak, ne običan čovjek. Imaće apsolutno uvjerenje u svoju sopstvenu sudbinu Njemačke, plamen u očima i moć da svojom voljom upravlja masama. Svoju viziju izrazio je riječima: "Na čelu nam je potreban čovjek koji može da podnese zvuk mitraljeza. Rulji moraju da se tresu gaće. Ne možemo da iskoristimo oficira zato što ih ljudi više ne poštuju. Najbolji bi bio radnik koji zna da govori... Ne mora da bude mnogo pametan... Mora da bude neoženjen, pa ćemo mi da mu dovodimo žene..."
Hitler, da je znao za Ekartovo proročanstvo, smatrao bi ga sigurno dodatnim dokazom božanskog priviđenja...
Meta histeričnog dodvoravanja
Koliko je bila jaka opsesija Njemaca svojim vođom, Dejvid Luis objašnjava:
- Hitlerovo ponašanje u javnosti, dijelom pažljivo uvježbano - on je vježbao svoje gestove ispred ogledala - dijelom spontano briljantno, projektovalo je jedva potisnuto nasilje isto kao i politički ekstremizam. Taj osjećaj latentne opasnosti učinio ga je, uprkos nedostatku bilo kakve očigledne seksualne privlačnosti, metom histeričnog dodvoravanja tokom cijele karijere. Emil Moris, njegov šofer, sjećao se kako su tinejdžerke, pokušavale da se bace pod "mercedes" u nadi da će se povrijediti i privući njegovu pažnju. Poslije 1924. godine, njegova pisma obožavalaca stizala su većinom od žena svih uzrasta, u kojima je bilo uvojaka kose, fotografija, ponuda za brak (zar nas ovo malo ne podsjeća na izbor vojvotkinje vojvode Šešelja, prim. a.) i molbi da on bude muškarac koji će im uzeti nevinost. Često su ova pisma stizala sa poklonima, koji su se kretali od umjetničkih djela, i ručno vezenih jastuka, sa natpisima kao što je "vječno tvoja" do neukusne erotike. Kasnije, kada je preuzeo vlast, ljekari su izvještavali da pacijentkinje često izgovaraju njegovo ime prije nego što prime anesteziju za operaciju, dok su druge uzvikivale "Hajl Hitler" tokom porođaja i insistirale da se njihova novorođena djeca odmah podignu ka slici firera.
Vujica OGNENOVIĆ
