Gabrijel Hose Garsija Markes (šp. Gabriel José García Márquez; rođen 6. mart 1928.) je kolumbijski pisac, novinar, izdavač i politički aktivist.
Rodio se u gradu Arakataka, departman Magdalena. Uglavnom je živeo u Meksiku i Evropi. Trenutno najveći deo vremena provodi u gradu Meksiko Siti.
Garsija Markes se smatra najpoznatijim piscem magičnog realizma, žanra koji rešava mitove, magiju i realnost. Najviše je doprineo da latinoamerička literatura dođe u centar pažnje svetske kulturne javnosti šezdesetih godina 20. veka. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1982. godine.
Njegovo najpoznatije delo, Sto godina samoće, prodato je u više od 30 miliona primeraka. U njemu je opisan život izolovanog južnoameričkog sela gde su neobični događaji predstavljeni kao nešto najobičnije.
01.01.00
Pobjeda
07.02.2000.
Izlog knjige "Pobjede nedjeljom": Gabrijel Garsija Markes: "Riba je crvena"
Autobiografija jedne literature
Iako knjiga novinskih tekstova, ona je zbirka licnih ogledala velikog kolumbijskog pisca. Mala hronika svijeta. Traganje za sopstvenim spisateljskim iskustvom i piscima koji su obiljezili literaturu 20. vijekaPise: Borislav Jovanovic
PISAC JE pisac i kad je novinar.
Samo sto tada svojim literarnim kocepcijama svijeta pozajmljuje neophodnu dozu opsteaktulenog, zanimljivog, spontanog, asocijativnog, s obaveznom kratkocom teksta, dinamicnoscu i nepodnosljivom lakocom pisanja. U cemu je jednostavnost samo utisak, a mudrost i slozenost sustina.
Takav je Gabrijel Markes u knjizi "Riba je crvena" koju cini dio tekstova, zapisa, biljeski koje je godinama objavljivao u svojoj kolumni u kolumbijskom dnevniku "El Ekspektador". Markes se cijelog zivota bavio novinarstvom (poceo je kao sedamnaestogodisnjak). U njegovoj maticnoj novini, u Bogoti, objavio je i svoje prve knjizevne radove, takodje, veoma rano. Bio je dopisnik iz Pariza, Karakasa, Meksika. Poslije pobjede kubanske revolucije i dopisnik Prensa Latine. Paralelno, istim intenzitetom, tekli su novinarski i spisateljski rad. Tako je Markes postajao i svjetski pisac i svjetski putnik.
Novinar Markes u ovoj knjizi nije, naravno, covjek politike, ponajmanje dnevne, vec, prije svega, opservator planetarnih fenomena naseg doba, svjedok uzasavajucih epizoda civilizacije, putopisac, covjek koji je zabiljezio ili se sjetio svojih susreta sa znamenitim piscima, politicarima ovoga vijeka. Nije zaobisao ni obicne teme kao sto su strah od letenja, gorka privlacnost pisace masine, najstariji zanat na svijetu, rjecnici, karipsko selo, sujevjerja i kontroverze oko Nobelove nagrade, balsamovana tijela na Crvenom trgu. Bilo o cemu da pise Markes polazi od tacke gledista koja tekstu daje novinarsku zanimljivost, sinteticnost i citljivost i literarnu i meditativnu ozracenost. Dovodi u blisku vezu vremenski pa i znacejski daleke cinjenice. U svemu tome pisac je koliko lokalan toliko i planetaran. "Crvena riba" se zapravo, cita kao mala hronika svijeta. Neki od Markesovih tekstova su kratka knjizevna forma sa svim elementima moderne price.
Traganje za piscima koji su obiljezili literaturu dvadesetog vijeka - medju njima i njegove novinarske kolege Hemingvej i LJosa - kao i za piscem u sebi, tema je kojom je Markes stalno opsjednut. Govoreci o sopstvenim knjizevnim korijenima on govori i o tematskim i poetskim korjenima hispano-americke knjizevnosti kao najmladje i svjetski najrecentnije literature ovog stoljeca. Kultna mjesta te knjizevnosti koja je svoje estetsko uporiste nasla u poetici magicnog realizma ili tretiranju stvarnosti kao neprestane misterije su Karibi, Andi, Buenos Aires, Bogota, Makondo ("grad ogledala"), rijeka Magdalena, a njeni sinonimi Kristofer Kolumbo, Pablo Neruda, Horhe Luis Borhes, Karlos Funtos, Ernesto Sabato, Miguel Anhel Asturias, Mario Vargas LJosa. Na pocetku tih knjizevnih meridijana koji su izvrsili regeneraciju estetskih tokova moderne literature nalazi se kao metafora - Borhesova "Knjiga od pijeska".
Prapocetak hispano-americke poetike Markes, kao uostalom i drugi istoricari ove knjizevnosti, vidi u "Dnevniku s putovanja" Kristofera Kolumba. Taj brodski dnevnik je nase najstarije knjizevno djelo - kaze autor romana "Sto godna samoce". Prije svega treba reci da nije sasvim sigurno da li takav tekst uopste postoji jer je verzija koju znamo samo prepis. Cak i da takav dnevnik postoji on je samo blijedi odsjaj onoga sto je Kolombo morao da izmislja kako bi spanski kraljevi povjerovali u velicinu njegovog otkrica.
U Latinskoj Americi i na Karibima pisci ne moraju mnogo da izmisljaju - pise Markes u tekstu "Masta i stvaralastvo". NJihov problem je potpuno suprotan - kako da stvarnost ucine uvjerljivom. Tako je bilo od istorijskih pocetaka, do te mjere da u nasoj literaturi najmanje vjerodostojno djeluju oni koji su najrevnosniji u opisivanju stvarnosti, sto ce reci hronicari. Cak i oni priznaju da nema te fantazije koja se moze mjeriti sa zivotom. Najvise sto sam uspio je, zapravo, kaze Markes, da stvarnost izrazim na poetski nacin, ali u tome nema ni jednog retka koji nema uporiste u toj stvarnosti.
Govoreci o svojoj spisateljskoj intimi, i o mukama po ovom zanatu, ovaj veliki pisac ce saopstiti sljedece: "Nijesam, nazalost u stanju da napisem najobicniju cestitku ili pismo saucesca a da se ne mucim nedjelju dana, zderuci sopstvenu dzigericu. Zato je valjda na sopstveno pitanje sta mu najvise nedostaje u zivotu bez dvoumljenja odgovorio: "Pisac".
Izdavac je Narodna knjiga, Beograd, urednik Radivoje Mikic.
Iako zbirka novinskih tekstova, "Riba je crvena" je knjiga Markesovih licnih ogledala,
