01.01.00
Politika
07.12.2002.
Pisci i diplomatija
Umetnici u politici
Miodrag Mitić: "Poete u fraku"; izdavač "Filip Višnjić", Beograd, 2002.
Knjiga dr Miodraga Mitića, ambasadora i pomoćnika saveznog ministra za inostrane poslove u penziji "Poete u fraku" obrađuje život i rad naših istaknutih književnika koji su ujedno bili i profesionalni diplomati: Jovana Dučića, Milana Rakića, Ive Andrića, Rastka Petrovića, Miloša Crnjanskog, Branislava Nušića, Vojislava Ilića, Laze Kostića i Vojislava Jovanovića Maramboa.
Interesovanje stručne kao i najšire javnosti za radove ovih pisaca je nesmanjeno kao i za njihov rad u diplomatiji. Iako postoje izvanredne knjige Miladina Miloševića, diplomatski spisi Jovana Dučića, Ive Andrića i Rastka Petrovića, kao i knjige Radovana Popovića, ipak mnogi bitni momenti i detalji o radu u diplomatiji navedenih književnika nisu dovoljno istraženi i poznati javnosti.
Kod jednog dela šire javnosti postoji uverenje da je diplomatija jedna laka, bezbrižna, lagodna i unosna služba, koja ne zahteva nikakvu posebnu stručnost. Zatim, da su mnogi političari, javne ličnosti i književnici u diplomatiji nalazili sinekuru. Ovakva mišljenja su, barem na našim prostorima, stara još od nastanka srpske diplomatije - kroz čitav ćîć vek pa sve do današnjih dana.
Miodrag Mitić je ovom knjigom nastojao da kroz prikaz rada i života diplomata - književnika rasvetli nedovoljno poznate činjenice, kao i da opovrgne pogrešna shvatanja.
Činjenica je da je u našoj literaturi o diplomatskoj delatnosti najviše pisano o Dučiću, Andriću i Rakiću, a znatno manje o drugima. Čak o nekima, kao što su Branislav Nušić, Vojislav Ilić, Laza Kostić i Vojislav Jovanović Marambo, veoma malo. Mitić je, pre svega, sakupio ogroman materijal i dokumentaciju: pregledao je arhivsku građu Ministarstva inostranih dela Srbije u Arhivu Srbije, i arhivsku građu Ministarstva inostranih poslova Kraljevine Jugoslavije u Arhivu Jugoslavije. Pregledao je ne samo personalne dosijee književnika, nego i čitav niz drugih materijala, originalne tekstove, razne izveštaje, osvrte, komentare, telegrame, pisma, note, memorandume, instrukcije, beleške i druge diplomatske spise koje su pisali, slali ili primali iz Ministarstva inostranih poslova književnici - diplomate. Iz obilja navedenog arhivskog materijala i dokumentacije znalački je izvršio selekciju i dostavio ih, a zatim dao svoj komentar, tumačenje ili analizu. Mitić je i postojeće štampane tekstove komentarisao i analizirao, i često ih uporedio sa arhivskim materijalom i dokumentacijom, na osnovu toga dajući svoje mišljenje, komentare i zaključke.
Čitajući Mitićevu knjigu saznajemo niz novih i nepoznatih činjenica o književnicima kao profesionalnim diplomatama. Pre svega, svi oni su počinjali karijeru u diplomatiji kao pisari-pripravnici, a zatim su na osnovu savesnog i profesionalnog rada polako i postepeno napredovali na više položaje. Tokom višedecenijskog rada u diplomatiji pokazali su izvanrednu stručnu osposobljenost, koju su koristili u svom svakodnevnom radu. To su bile visokoobrazovane ličnosti, koje su se školovale u inostranstvu i tamo završavale fakultete. Dvojica su bili doktori nauka (Ivo Andrić i Laza Kostić), a govorili su i najmanje po dva-tri strana jezika.
Mitić je doprineo daljem razjašnjenju diplomatske aktivnosti Andrića kao ambasadora u Berlinu pred Drugi svetski rat. Isti je slučaj i sa Milanom Rakićem i Rastkom Petrovićem. Posebno je značajno što je dr Mitić osvetlio rad u diplomatiji Vojislava Ilića, Laze Kostića i Vojislava Jovanovića Maramboa, koji su neopravdano bili zaboravljeni kao diplomati.
Inače, Mitić u svojoj knjizi prikazuje književnike-diplomate od početka stupanja u diplomatiju, pa sve do penzionisanja. Značajno je što je prikazao da je većina njih imala težak život u diplomatiji, sa neprijatnostima od strane svojih pretpostavljenih, kao i od pojedinih ljubomornih, pakosnih i zavidnih kolega, a često i dosta težak i tragičan kraj (J. Dučić, R. Petrović, L. Kostić i V. Ilić).
Knjiga je pisana veoma razumljivim i jasnim jezikom i lako se čita. Pored toga, svi komentari, konstatacije, zaključci, osvrti i analize dokumentovani su sa odgovarajućim dokumentacijama, što ovom radu daje posebnu vrednost. Miodrag Mitić, ekspert za međunarodno javno pravo, bio je profesionalni diplomata, koji je čitav svoj radni vek proveo u diplomatiji, pisac je desetak knjiga iz međunarodnog prava i više desetina članaka, rasprava, komentara, prikaza iz te oblasti. Ove okolnosti su bile veoma značajne pri pisanju ove knjige.
Đorđe LOPIČIĆ
