Mudrost Zapada

15.05.04 Pobjeda

Bertrand Rasel (1872-1970), filozof i humanista, dobitnik je Nobelove nagrade 1950. godine za književnost, i jedna je od najizuzetnijih ličnosti 20. vijeka. Impozantnom erudicijom svoje učenosti i uticaja, Bertrand Rasel je po mišljenju pojedinih autora u svom vremenu zauzimao mjesto koje su u ranijim periodima filozofske plime zauzimali Aristotel, Hegel, itd... Završivši studije matematike i fizike na privatnom Triniti koledžu u Kembridžu, Rasel je objavljivao brojna djela iz filozofije, logike, ekonomije i politike, i time postepeno osvajao i ostale granice učenosti koje su bile u polju njegovog genijalnog interesovanja.Knjiga pod nazivom ”Mudrost Zapada”, njegovo je potpunije i sažetije djelo u odnosu na predhodno izdanje, ”Istorija zapadne filozofije”. Po mišljenju samog Rasela, ona simboliše ”manje zlo”, ako se prisjetimo upozorenja aleksandrijskog pjesnika Kalimaha, čije su se riječi održale i danas redovima da, ”Debela knjiga je veliko zlo”.
U ovoj veoma korisnoj knjizi, Rasel prati razvoj ljudskog stvaralaštva oličenog u duhovnim i naučnim vrijednostima zapadnoevropske civilizacije, odnosno njenim intelektualnim počecima posijanim prije dvije i po hiljade godina. Međusobni uticaj ideja u vremenima iza nas, razvoj filozofskih pojmova i s druge strane razvoj političkih i ekonomskih institucija koje su postepeno pratile tehnološke i kulturne okvire postojanja i vrijednosti, sa autorovim impozantnim prikazivanjem njihovog nastanka zaista su postale prigodne za sve čitaoce koji makar i znatiželjno nastoje da oforme okvirna saznanja o kulturološkim vodiljama naše prošlosti. Naravno, veličanstvene i vječno provocirajuće filozofske kontemplacije očuvane u dostojanstvenim imenima filozofskih mislilaca, u ovoj knjizi ilustrovane su i manje poznatim grafičkim prikazima koji svojstvenim estetskim tonom takođe zavode čitaoca za daljim čitanjem. Ukratko, ovu knjigu objedinjuju Raselovi principi shodno kojima je i ona napisana, a oni glase: ”Sloboda istraživanja mišljenja uveliko pridonosi slobodnom društvu, u kojem je moguće da istraživač dopusti istini da ga vodi kud hoće. U tom smislu svako može pridonijeti dobru koje je u pitanju. To ne znači da ćemo svi imati ista mišljenja o svemu, nego osigurava da nijedan put neće biti zatvoren vještačkim ograničenjima. Za čovjeka neistraženi život zaista nije vrijedan življenja”.

Vuksan Vuksanović

02.10.03 Politika

Kako uvesti čitaoca u filozofiju, zainteresovati ga za ovu naučnu oblast, inspirisati ga da nastavi da se u tom pravcu, makar u načinu mišljenja, otvori prema drugačijim idejama? Odgovor nije nimalo lak, i mnogi filozofi su pokušavali da ga odgonetnu. U našim vremenima, kada se živi brzo, i bez velike želje da se otkrije nešto drugačije, to je posebno teško. Ipak, jedan od filozofa modernog doba Bertrand Rasel napisao je knjigu "Mudrost Zapada" koja je sada ponovo pred nama, zahvaljujući obnovljenom izdanju koje je štampao Grafički atelje Dereta.

Rasel (1872–1970), filozof i humanista, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1950. godine, jedna je od izuzetnih ličnosti 20. veka, kaže Dragan Mojović, urednik Deretine biblioteke "Filozofija" u kojoj je objavljena "Mudrost Zapada". Ovo delo, prema rečima samog Rasela, sažetije je i zanimljivije u odnosu na piščevu prethodnu knjigu "Istorija zapadne civilizacije", jer preko predstavljanja bogatijih i raznovrsnijih sadržaja ljudskih saznanja i umeća (posebno matematike), govori o nastanku i razvoju najvećih i najznačajnijih duhovnih vrednosti zapadnoevropske civilizacije. Ova knjiga, podseća Mojović, pokazuje kako je mudrost sticana, i kako je čovek postao građanin univerzuma. Zbog toga je teško u svetskoj literaturi naći intelektualno zanimljivije i uzbudljivije štivo, napisano lepšim jezikom i stilom.

"Mudrost Zapada" preveli su Mirjana i Ivan Salečić, a Grafički atelje Dereta je ovu knjigu objavio prema drugom izdanju IKP "Mladost" iz Zagreba, 1977. godine.

Uz Raselov predgovor, podsetimo da knjiga ima i sledeća poglavlja: Pre Sokrata, Atina, Helenizam, Rano hrišćanstvo, Sholastika, Rađanje moderne filozofije, Britanski empirizam, Prosvetiteljstvo i romantizam, Utilitarizam i posle njega, Savremena filozofija... U Maloj filozofskoj biblioteci, pak, GA Dereta je obnovio i "Utilitarizam" Džona Stjuarta Mila, koji je "sa trećeg izdanja preveo dr Nikola M. Popović", a redigovao Svetozar Stojanović. Delo je štampano prema izdanju "Kulture" iz Beograda, 1960. godine. Dragan Mojović, urednik, kaže da je, prema mišljenju mnogih filozofa, utilitarizam tokom dva i po protekla veka najznačajnija od svih etičkih teorija koje su ikada nastale. "A najzaslužniji spis za takvu slavu jedne teorije i filozofije je upravo knjiga Džona Stjuarta Mila. Jedno od najnovijih izdanja Grafičkog ateljea Dereta jeste i izuzetni "Makmilanov rečnik moderne ekonomije" Dejvida Pirsa u prevodu Marije Jevtić, Mile Korugić-Milošević, mr Renate Pindžo, i Miroslave Pantić. Dragan Mojović, urednik, ocenjuje da upoznavanjem odrednica ovog Rečnika izvesno se menja pogled na svetsku ekonomiju, tržište i kretanje kapitala.

Stubovi stvaranja

Grafički atelje Dereta objavio je i roman "Stubovi stvaranja" Terija Gudkajnda u prevodu Milana Đurića, s engleskog jezika. Reč je o bestseleru, u kojem izmaštani rat između dobra i zla, kako kaže Dragan Lakićević, književnik, nosi uzbuđenja koja su za čitaoce, i stare i mlade, podjednako zanimljiva, i podjednako utešna u večnom verovanju da dobro uvek pobeđuje zlo.

A. Cvijić