Likovi baroka

05.04.05 Danas

"Likovi baroka" priređivača Rozaria Vilarija, za čiji prevod sa italijanskog, francuskog i engleskog su se pobrinule Mila Samardžić i Jelena Kosovac, nedavno su se pojavili u izdanju Clia. Dr Saša Brajović ističe da "Likovi baroka" sagledavaju barok kao konceptualnu celinu, gde se čitav život i svet doživljavaju kao teatar, a ljudi kao akteri na velikoj sceni, čije portrete uspešno rekonstruiše i minuciozno slika niz autora. Dr Jelena Todorović analizira koncept umetnočkog i umetnika u toj knjizi, ističući da je epoha baroka period u kome se insistiralo na jedinstvu umetnosti, a preovlađivala je ideja prevođenja duhovnog u vizuelno. Rozario Vilari profesor je istorije na univerzitetu La Sampjenca u Rimu i član akademije Linčeja. Priređujući "Likove baroka", okupio je najeminentnije znalce epohe, koji britko, argumentovano i pitko analiziraju tipove baroknih ljudi, čija su zanimanja i socijalne kategorije kojima su pripadali, karakteristični za suštinu i senzibilitet epohe baroka. "Likovi baroka" prva je knjiga u novoj seriji bilioteke "Polis". Naime, u devet tomova, posvećenih različitim epohama ljudskog društva, najeminentnija pera savremene istoriografije, pišu o tipovima ljudi karakterističnim za određeno doba. Činjenica da su priređivači ovih naslova eminentni svetski stručnjaci, poput Donadonija, Kavala, Firea, Garena, Žardina, Le Gofa, Vilarija, Vernana, Vovela, govori i o značaju i o vrednosti edicije.

S. Domazet

02.03.05 Glas javnosti

Izdavačka kuća "Klio" u okviru nove serije naslova u ediciji "Polis - Čovek u istoriji", objavila je knjigu "Likovi baroka", profesora istorije rimskog univerziteta La Sapjenca Rozarija Vilarija. Priređivač knjige okupio je najeminentnije znalce epohe koji su predstavili tipove baroknih ljudi, čija su zanimanja i socijalne kategorije kojima su pripadali karakteristični za barokno doba.

Društvena struktura ovog vremena sagledana i opisana je kroz portrete umetnika, opatice, naučnika, građanina, propovednika, misionara, vojnika, sekretara, veštice, a autori su dali prednost proučavanju institucija, ideologija i mentaliteta. Njihova namera nije bila da rekonstruišu istorijski pregled 17. veka, već da opišu neke njegove posebne vidove i tipove, da predstave jedno vreme kao istorijsku fazu u kojoj se menjaju kako problemi i situacije, tako i tipovi ljudi.

I pored većeg broja autora, ovo je homogena knjiga, koja čitaocu pruža sasvim novo viđenje i tumačenje prošlosti. Knjiga "Likovi baroka" priređivača Rozarija Vilarija prvi je tom, od devet, koji će se pojaviti pred domaćim čitaocem. U ostalih osam tomova posvećenih drugim epohama ljudskog društva (stari Egipat, antička Grčka, Rimsko carstvo, srednji vek, Vizantija, renesansa, barok, doba prosvećenosti, romantizam) najeminentniji istoričari takođe pišu o tipovima ljudi karakterističnim za određeno doba.

Iz ovih knjiga saznajemo o svakodnevnom životu različitih društvenih klasa, o pitanjima socijalnog i ličnog identiteta, o ljudskim pregnućima i nadanjima koja su stvorila zapadnu civilizaciju.

T. Č.

23.02.05 Blic

„Barokni umetnik nije znao da je barokni umetnik, ili bar nije imao onu snažnu svest o pripadanju jednom novom razdoblju u kulturi i umetnosti koja je svojstvena renesansnom umetniku“, počinje poglavlje „Umetnik“ u knjizi „Likovi baroka“, kapitalnom izdanju izdavačke kuće „Clio“, prve u ediciji „Čovek u istoriji“ koju je priredio Rozario Vilari, a prevele s engleskog, italijanskog i francuskog Jelena Kosovac i Mila Samardžić.

U „Rečniku Francuske akademije“, iz 1740. godine termin barok označava nešto nepravilno, bizarno, neujednačeno, a i kako bi drugačije kad je reč o vremenu vladavine svemoćnog Luja XIII zajedno sa kardinalom Rišeljeom rukovođenih državnim interesima usred protivurečnosti, nemira i pubuna.

„Bio je to surov vek, doba pometnje i nemira, tlačenja i spletki, kada su ljudi postali vukovi koji se međusobno proždiru, doba nereda, prevrata, preokretanja hijerarhije, hirovitosti. Ukratko, bilo jer to razdoblje velikih napetosti koje su često jednostavno smatrane kao negativne umesto kao neophodne za dostizanje nadmoćne društvene i političke ravnoteže i dubljih i sveohuhvatnijih stvaralačkih sposobnosti“, piše Rozario Vilari.

Portreti koji su u knjizi skicirani, a to su likovi državnika, finansijera, sekretara, buntovnika, propovednika, misionara, monahinje, veštice, naučnika, umetnika i buržuja, služe da dočaraju sliku senzibiliteta baroknog čoveka. Na primer, državnik, Mazaren, prikaan je kao političar sa sklonošću za opšti interes, umetnost Bern0inija služila je i da posmatrača pozove da postane sličan naslikanim ili isklesanim figurama koje pronalazi na mestima za molitvu A jednog drugog, Velaskeza, analiziranog na primeru dela „Las Maninas“, međutim, da „pretvori svoj odnos s moćnicima u jedan oblik predstavljanja vlasti koja ima snagu, uglađenost i složenost nekih Paskalovih misli...“, piše Đovani Kareri.

M. Marjanović

16.01.05 Danas

Otkrivalačke crte u istraživanju prošlog, koje se obično uzima kao dato i već rastumačeno, prisutne su u neobičnom zborniku istoriografskih tekstova "Likovi baroka" koje je priredio Rozario Vilari, profesor istorije na univerzitetu La Sapjenca u Rimu, a objavio beogradski Clio, uz pomoć tandema Jelena Kosovac i Mila Samardžić, koje su ove vrsne eseje prevodile sa (ni manje ni više!) engleskog, italijanskog i francuskog.
Ovo je inicijalna knjiga u novoj seriji naslova već kultne Cliove edicije polis, koji se u duhu novog istoriografskog trenda bave životima pripadnika raznih socijalnih slojeva, tokom raznih epoha, od drevnog Egipta, do romantizma). Uzbudljiv i kontroverzan barokni 17. vek autori posebnih poglavlja, među kojima su i Džefri Parker, Danijel Deser, Adrijano Prosperi, Đovani Kareri... pokušavaju da proniknu u enigmu ove protivrečnosti, kaže Vilari, u "istovremeno postojanje tradiocionalnog i traganja zanovim, konzervativnosti i pobune, ljubavi prema istini i kulta prikrivanja, mudrosti i ludila, senzualnosti i misticizma..." i tako redom, a koji se ogledaju u svim, strogo hijerarhizovanim strukturama ove epohe, od politike, do kulture i ekonomije.
Uprkos neophodnoj naučnoj metodičnosti, svaka studija je i storija o jednom od dvanaest glavnih likova barokne scene, pitoresknih i teatralnih, ali koji nam deluju poznato, kao da su naši savremenici. To su: Državnik, Vojnik, Finansijer, Sekretasr, Buntovnik, Propovednik, Misionar, Monahinja, Veštica, Naučnik, Umetnik i Buržuj.Kad se upozna sa ovim uzbudljivim portetima likova baroka, čitalac ne može a da podsvesno ne počne da traga za njihovim ekvivalentima u svetu oko sebe, pitajući se, posle svega, ima li ičeg novog pod kapom nebeskom? Koliko su prošlost, sadašnjost i budućnost markirani ovakvim antropo-istorijskim konstantama, čiji protagonisti samo menjaju kostim i scenografiju civilizacijske epohe kojoj pripadaju ili će pripadati?

V. R.