Dragi moj lažljivče

22.01.05 Danas

Čuvenog "Lažljivca", Radmila Andrić i Mihailo Viktorović igrali su pune 34 godine i tako stekli priznanje ginisovaca u igranju Kiltijevog komada. Oni su do "zapanjujuće uverljivosti" glumili englesku glumicu Patrik Kembel i kritičara i pisca Bernarda Šoa, od čije višedecenijske prepiske je Kilti stvorio legendarnu duodramu.

Beogradska premijera predstave, koja je u režiji Milenka Maričića pripremana izvan očiju javnosti, izvedena je 5. novembra 1961. godine, u tada mladom Ateljeu 212. Umesto uobičajenog "testiranja" pred većim brojem dramaturga, reditelja i probranih ljubitelja pozorišta, prikazana je samo jednoj osobi - Miri Trailović, koja je predstavu uvrstila u repertoar.Prevodilac komada i Kiltijev poznanik, Dragoslav Andrić je, "oživljavajući svoje profesionalne i privatne emocije" vezane za predstavu, kompletirao knjigu o "Lažljivcu", unoseći s autorovim dopuštenjem i replike kojih nije bilo u engleskoj verziji, a bilo ih je u manuskriptu. Osim toga, Kiltijev tekst on dopunjuje podacima o njegovim najčuvenijim izvođenjima, ali i o umetničkom zanosu i partnerstvu tokom tridesetčetvorogodišnjeg života čuvene beogradske predstave. Tako je, na primer, u dodatku knjige navoden podatak kako je Radmila Andrić nosila crnu dugačku haljinu koja je bila nabavljena od neke dame koja je kao sasvim mlada devojka u njoj bila predstavljena britanskoj kraljici.

A sve je počelo kada su na jednom od najuglednijih američkih univerziteta, Masačusetskom institutu, Kilti i njegova supruga Kavada Hamfri, studentima čitali pisma Patrik Kembel i Bernarda Šoa, koja posle izvanrednog prijema Džerom takoreći prekonoć pretapa u "Dragog lažljivca". Taj manuskript slučajno zatiče Lilian Helman, u to vreme veoma popularna dramska spisateljica, i skreće na njega pažnju Ketrin Kornel, najrenomiranijoj među ondašnjim pozorišnim umetnicama u Americi. Tako dramski komad kreće kako u široke tamošnje prostore tako i u svet, dobijajući mahom kultno obeležje.

Kilti i njegova supruga su 1957. godine, u Čikagu izveli svetsku premijeru čuvene prepiske. Tokom 1960, komad je postavljen u Berlinu, Njujorku i Parizu. U četiri čuvene postavke komada u Francuskoj, igrali su, pored ostalih, Marija Kazares i Pjer Braser, Edviž Fejer, Žan Mare - scenski idoli. U Sovjetskom Savezu je na startu 60-ih sa "Lažljivcem" postavljen rekord drugačije vrste, kada je Kiltijev komad istovremeno postavljen u preko 40 pozorišta.

Knjiga Dragoslava Andrića ujedno predstavlja omaž staroj gardi beogradskog i evropskog glumišta.

S. K.