Čisto i opasno

Izdavač: XX vek

Analiza pojmova prljavštine i tabuaMeri Daglas (Mary Douglas) bila je profesor antropologije na University College London. Terenska istraživanja obavljala je najviše u Zapadnoj Africi. U nauci je stekla ugled radovima o simboličkim sistemima. Pored Čistog i opasnog (Purity and danger, 1966), njene najvažnije knjige su Prirodni simboli. Istraživanja kosmologije (Natural symbols: Explorations in cosmology, 1970) i Implicitna značenja (Implicit meanings, 1975). "Š

to vise znamo o primitivnim religijama", piše Meri Daglas u uvodu u ovu knjigu, "to jasnije uviđamo da njihove simbolicke strukture ostavljaju prostora za premisljanje o velikim misterijama religije i filozofije. Refleksija o prljavom neminovno postaje refleksija o odnosu reda i nereda, bića i nebića, oblika i bezobličnosti, života i smrti."

2. izdanje, 2001; Broširani povez; latinica; 17 cm; 247 str.;

Čisto i opasno

"Što više znamo o primitivnim religijama, to jasnije uviđamo da njihove simboličke strukture ostavljaju prostora za promišljanje o velikim misterijama religije i filozofije. Refleksija o prljavom neminovno postaje refleksija o odnosu reda i nereda, bića i nebića, oblika i bezobličnosti, života i smrti", kaže poznata britanska antropološkinja Meri Daglas u uvodu knjige "Čisto i prljavo", koju je pre dve godine, u sjajnom prevodu Ivane Spasić, objavila Biblioteka XX vek. Ona u ovoj knjizi, na svoj način, zanimljivo i inspirativno, opisuje i analizira rituale afričkih plemena, indijskih kasti i starozavetnog Izraela koje se tiču distinkcije Čisto/Nečisto. U tim ritualima pronalazi "analogiju opšte slike društvenog poretka", jer Čisto je predeo reda, sistema i uređenosti, dok je Prljavo deformitet ili greška u sistemu. Svaka zajednica bez razlike uvek nastoji da Prljavo odbaci kao nepodesno i potencijalno opasno; razlikuju se u tome šta po njima pripada "zoni nečistoće". Prljavo je ono Drugo, odnos zajednice prema njemu govori o karakteru zajednice, određuje njenu kulturu, istoriju i društvene odnose.Čvorne tačke na kojima se prepliću Čisto i Prljavo, odnosno na kojima je upravo odnos između te dve krajnosti, odnosno između Dozvoljenog i Nedozvoljenog - referentan, jesu: incest, muško-ženski odnosi, rađanje, smrt, pravila ishrane, odnos prema strancu... Ove fenomene upravo karakterišu i danas toliko važni pojmovi - prelaz i granica. Proučavajući i razumevajući "stara društva", Daglasova upravo govori o (genezi) savremenosti. Autorka koja je svetsku slavu stekla proučavajući "simboličke sisteme" i u ovoj knjizi dolazi do zaključka da simboličke strukture opstaju nezavisno od stepena civilizovanosti.Meri Daglas je bila profesorka antropologije na Londonskom univerzitetu, a najveći deo svojih istraživanja obavljala je u Zapadnoj Africi. Pored "Čistog i opasnog", na srpski jezik su prevedene još tri njene knjige: "Prirodni simboli", "Antropološki eseji" i "Kako institucije misle". U potonjoj knjizi ona se poduhvata tumačenja savremenog zapadnog društva na način na koji drugi antropolozi pristupaju takozvanim primitivnim zajednicama. Knjiga "Kako institucije misle" dobila je naslov kao ironični odgovor Levi-Brilovom delu "Kako domoroci misle". Daglasova veruje da je Levi-Bril jedno zanimljivo pitanje sasvim pogrešno postavio. Odgovor na pitanje "kako domoroci misle" ne glasi "ne drugačije od svakog drugog"; odgovor na pitanje kako svako misli jeste - uglavnom, misli institucionalno.

Nedim. Sejdinović