12.07.13 Večernje novosti
Kako pronaći izgubljeno
Ceremonija, Dušan Ristić
Dušan Ristić, Ceremonija, Plato, 2013. Ristić, dramski pisac čiji se komadi igraju u beogradskim pozorištima i iz kojih nastaju scenariji za filmove, okrenuo se prozi
DUŠAN Ristić, dramski pisac čiji se komadi igraju u beogradskim pozorištima i iz kojih nastaju scenariji za filmove, okrenuo se prozi. U svom upravo objavljenom romanu "Ceremonija" on gradi priču sa dramski intoniranim odnosima među likovima koja ima filmsku raskoš.
Imajući u vidu strukturu romana i koncept zapleta, Ristićeva "Ceremonija" je napisana u tradiciji najboljih avanturističkih romana, kakvi se na domaćoj književnoj sceni retko javljaju poslednjih godina. Dodatnu uzbudljivost samom žanru predstavlja i to što je naša sredina, tj. Beograd, samo okvir ili pre, polazište radnje, dok se njen dalji tok, sa motivima putovanja u nepoznato, sleda tragova, tumačenja šifrovanih poruka, pronalaženja dragocenog predmeta koji otkriva tajnu, odvija u dalekim, egzotičnim predelima istočne Azije, u Hongkongu, u Tajlandu i na Filipinima.
Četrdesetogodišnji Beograđanin Ivan, koji je u Ameriku izbegao devedesetih godina, otisnuo se u još dalji, nepoznati svet, pošto je prispela šifrovana poruka s rukopisom njegovog najboljeg prijatelja, za koga se zvanično smatralo da je nestao u cunamiju. Ivanova potraga za Urošem je nužna ne samo kao spasavanje čoveka koji je možda živ negde daleko, već i kao potraga za prijateljem koji je i pre nego što je otputovao u, za njega, kobni kraj sveta, izgubljen u simboličkoj ravni. Izgubljeno prijateljstvo i težnja da se ono ponovo uspostavi pokreće Ivana na putovanje, ali polazna motivacija će se, preko niza napetih situacija, avantura u kojima će se naći i zbog osoba koje će na tom putu sresti, preoblikovati u potragu za sopstvenom sudbinom.
Balzamovana Magelanova šaka, vredna milione dolara, koju Ivan, sledeći Uroševa šifrovana uputstva, prenosi kroz tajlandsko-filipinski arhipelag, ima funkciju "tajnog blaga" koje pokreće radnju avanturističko-detektivskih romana, a u simboličkoj ravni ona je ta "ruka prijateljstva" koja treba da se pruži između dvojice rastavljenih junaka. Otuda to nije pravi avanturizam već potraga za onim što je najvrednije.
Evropska istorija i lokalna predanja poslužila su piscu da oblikuje ideju o srećnom ishodištu nesrećnog evropskog čoveka na dalekom Pacifiku. Uz uporedna poglavlja o Magelanovom otkrivanju Dalekog istoka i o američkom pilotu iz Drugog svetskog rata koji postaje počasni naslednik Magelanovog zaveta, ovaj roman postaje i road-melodrama jer se sudbina glavnog junaka ukršta sa sudbinama "belih" prethodnika. Pri tome postoji i susret sa mladom stonoteniserkom koja postaje njegova Beatriče i vodič kroz svet istočne Azije.
Izgrađen iz tri narativna toka i vremenska plana, sa različitim jezičkim odlikama i karakterizacijama pripovedača, ovaj roman deluje moderno i predstavlja svojevrsno osveženje na našoj savremenoj književnoj sceni.
Nataša ANĐELKOVIĆ
