Briž, mrtvi grad

08.07.07 Danas

Kuhinja boje šafrana, Jasmin Krauder
Evro-Guinti, 2007.
prevela Vanja Smoje- Glavaški

Roman Jasmin Krauder napisan je veštom rukom spisateljice koja nas uvodi pravo u srce drame jedne porodice koja živi u Londonu, ali je poreklom iz severoistočnog Irana. Pa ipak, tema ove knjige nije samo kobni i uvrek plodan sudar kultura (i sama spisateljica delom je Iranka, delom Engleskinja), već upravo porodična saga o pokušajima da se osmisli egzistencija, prebole smrti bližnjih, pronađu nova nada i smisao u korenima, ponovo proživi prošlost da bi se doživela sadašnjost i dohvatila budućnost. Krauderova pripoveda jednostavno, jasnim, snažnim glasom koji je sačinjen koliko od aromata engleskih vrtova, toliko i od glasova i boja Irana, koji, kadkad preplavljuju sve. Junakinje ovog romana, majka Marjam Mazar i kći Sara, u vrtlogu su svakodnevice i želja da razumeju jedna drugu. Gonjena osećajem krivice, Marjam Mazar napušta London i odlazi u Mazare, iransko selo, koje ne postoji ni na jednoj karti, ali postoji na emotivnoj mapi svih likova u romanu. No, ovo je tek jedan od tokova ovog neobičnog romana, koji progovara o večitim pitanjima srca na nov, iransko-engleski način.


Munja i hladnoća, Nikita Stanesku
KOV, 2007.
izbor i prevod: Petru Krdu

Prva zbirka Nikite Staneskua, Smisao ljubavi, već je bila najava velikog pesničkog glasa. Docniji stihovi ovog pesnika potvrdili su da je reč o jednom od vodećih pesnika dvadesetog veka. Nikita Stanesku (1933-1983) u našoj kulturi je poznat pesnik, bio je čest gost Vršca i Beograda i mnoge njegove zbirke pojavile su se na srpskom jeziku. Munja i hladnoća predstavlja izbor iz njegovog barokno bogatog pesničkog opusa, u kome je svaka reč izvagana na najpreciznijoj poetskoj vagi, osetljivoj kao vage koje mere zlato. Staneskua je nemoguće svrstati u bilo koju grupu pesnika, niti ga je moguće pridružiti bilo kom pesničkom pokretu proteklog veka. On je prosto veliki i uzbudljiv kao oluja ili bura ili dno okeana u snu. Stanesku sjedinjava javu i san, alhemičarski meša boje sa svetlošću, tugu srca sa hladnoćom razuma, samoću sveta sa munjama duha. I tako nastaju stihovi: "Ne kažem da je sreća bila što sam te upoznao. Kažem samo da je to bilo čudo", ili kratka pesma, Autoportret, načinjena od samo jednog stha. "Ja nisam ništa drugo do mrlja krvi koja govori". "Najednom smo svi u dvorištu osetili prisustvo krila", kaže Stanesku. To nevidljivo lebdenje, sveprisutno, začudno, bestežinsko - Staneskuovi su stihovi.


Petropolis, Anja Ulinič
Mono& Manjana, 2007.
preveo Aljoša Molnar

Ovo je prvi roman slikarke Anje Ulinič, koja je imala sedamnaest godina kada su se njeni roditelji preselili iz Moskve u Ameriku. Pohađala je Institut umetnosti u Čikagu i završila slikarstvo na Univerzitetu Kalifornije. Junakinja Petropolisa je Saša Goldberg, koja odrasta u sibirskom gradu čije ulice nemaju imena i gde su stanovnici mahom potomci nekadašnjih osuđenika. Goldbergova je veoma inteligentna, ali istovremeno i detinje naivna, što komplikuje njeno sazrevanje. U njoj se tuku jevrejska, ruska i crnačka krv, a njen glavni navijač istovremeno je i njen najstroži sudija - njena majka. Saša Goldberg vodi grčevitu borbu da se snađe u surovom svetu sovjetske Rusije, ali i u američkom društvu, koji je njena sledeća životna stanica. Mešavina surovosti postsovjetske Rusije i poslovično otuđene Amerike, pokušaj junakinje da pronađe nadu, ljubav, motiv i smisao u te dve civilizacije, samo su deo korpusa tema koje načinje Anja Ulinič. Ovaj roman podjednako je dobro prihvaćen od strane kritike i čitalaca i na istočnoj, baš kao i na zapadnoj strani sveta. Petropolis je moderna, snažna, pregnatna proza, koja je tipišno ruska, iako je pisana na engleskom, jeziku nove domovine Anje Ulinič.


Briž, mrtvi grad, Žorž Rodenbah
SKZ, 2006.
preveo Radivoje Konstantinović

Rodenbahov roman objavljen je prvi put u Parizu 1892. godine i jedno je od retkih proznih dela koja u potpunosti odgovaraju zahtevima simbolističke poetike. Prevodilac romana, Radivoje Konstantinović, o ovom delu kaže: "Briž, mrtvi grad jedinstveno je delo, koje ne prestaje da podjednako zanima i široku publiku i kritiku, to je psihološki roman sa elementima fantastike, napisan jezikom pesme u prozi". Siže romana je jednostavan: Ig Vijan ne može da prežali gubitak voljene žene i odlučuje da ostatak života provede u Brižu, u samoći i odvojen od sveta.
U Brižu susreće ženu koja veoma podseća na njegovu preminulu suprugu i on upada u ponor Erosa. Na dnu - dogodiće se i jedna smrt kao rasplet ljubavnog kolopleta. Ovo je bodlerovski čulna i začudna proza, sa radnjom jednostavnom, koja podseća na antičke tragedije. Sam pisac ovo delo zove "studijom o strasti, čija je glavna ličnost Grad, Grad povezan sa duševnim stanjima, koji savetuje, razuverava, podstiče na delanje..." Briž, mrtvi grad, najpoznatiji Rodenbahov roman, prvi put se pojavljuje na našem jeziku.


Sanja Domazet

07.07.07 Pobjeda

Srpska književna zadruga (SKZ), izdavač koji već više od jednog vijeka slijedi svoju misiju da čitaocima omogući da se upoznaju sa najvećim djelima svjetske i domaće literature, predstavila je klasično djelo frankofonije, roman "Briž mrtvi grad" Žorža Rodenbaha.
Knjigu, objavljenu u "Maloj biblioteci SKZ", preveo je prof. dr Radivoje Konstantinović koji je zapazio da Rodenbah (1855-1898), koga je slavni Stefan Malarme, najveći autoritet među simbolistima, smatrao za velikog pisca, nikada nije preveden na srpski.
On je taj propust ispravio prevođenjem "Briža mrtvog grada" koji je objavljen 1892. u Parizu i ubraja se među rijetka prozna djela koja u potpunosti odgovaraju zahtjevima simbolističke poetike i važi za Rodenbahov najbolji roman.
Govoreći o knjizi i autoru, glavni urednik SKZ Marko Nedić je istakao da on pripada po rođenju belgijskom književnom krugu, kao Flamanac, ali je pisao na francuskom i u Parizu je stekao ugled kao jedan od vodećih intelektualaca i književnika koji je pored romana pisao drame i poeziju i okupljao je mlade pisce. Nedić je posebno istakao "izuzetno suptilni" prevod Konstantinovića koji je u slučaju Rodenbaha veoma važan jer roman je poput pjesme u prozi u kojoj je "glavni junak" Briž.
Naime, za Rodenbaha su veoma bitni vrijeme i prostor u kome se odigrava jednostavna ljubavna priča čiji su akteri ostarjeli bogati udovac i mlada glumica Džejn. Na fonu grada koji umire, jer je nekadašnja bogata luka postala učmali kontinentalni grad, odvija se lagano umiranje jedne ljubavi, uspomene i samog retnijera Iga. Konstantinović se založio da ovaj roman nađe mjesto na listama obavezne lektire za svakoga ko želi da upozna antologijska djela francuske književnosti.