Johan Volfgang Gete rođen je 28. avgusta 1749. godine u Frankfurtu. Njegov otac je bio imućan i uglavnom se bavio kolekcionarstvom, a majka Elizabeta je bila kćerka jednog od najstarijih frankfurtskih dostojanstvenika, i po godinama je bila bliža svom sinu nego svom suprugu.Gete je odmalena pokazivao sklonosti ka crtanju i književnosti, a kasnije i ka dramskoj umetnosti. Studirao je prava u Lajpcigu, koji je bio centar nemačkog književnog preporoda u to doba, a onda i u Strazburu. Nakon završenih studija započeo je sopstvenu advokatsku praksu sa ciljem da pravo učini humanijim. Pretpostavlja se da zbog nedostatka iskustva nije bio uspešan advokat i da je gubio parnice. Međutim, poznavanje prava ga nije lišilo političko-administrativnih poslova jer je, sa različitim pauzama kada se posvećivao pisanju, bio angažovan kao ministar Karla Avgusta, vojvode od Saks-Vajmara i često ga je pratio na putovanjima, a na kraju je postao vojvodin glavni savetnik. Učestvovao je kao oficir pruske vojske u bici kod Valmija, tokom francuskih revolucionarnih ratova, a kasnije se upoznao sa Napoleonom i bio odlikovan ordenom Legije časti.Njegov ljubavni život mu je poslužio u više navrata kao građa za književna dela. „Jade mladoga Vertera? je objavio 1773. godine, i ovaj roman mu je momentalno doneo slavu – preveden je gotovo istovremeno na francuski i engleski jezik. Njegov čuveni roman, „Godine učenja Vilhelma Majstera?, prvi nemački razvojni roman (Bildungsroman) objavio je 1796. godine. U međuvremenu je pisao poeziju i dramska dela od kojih su najpoznatija „Ifigenija na Tauridi? i „Torkvato Taso?. Prvi deo drame „Faust?, pojavio se 1818. godine i, kao i „Verter?, momentalno je izazivao senzaciju. Gete je imao široka interesovanja, pa je tako pisao i o prirodnim naukama, botanici i teoriji boja.Poslednje godine života proživeo kao „Vajmarski mudrac“ koga je evropski književni milje doslovno obožavao. Umro je 1832. godine od srčanog napada, mesec dana nakon što je završio drugi deo „Fausta?, koji je objavljen posthumno.
11.07.04 Dnevnik - Novine i časopisi
Knjige su kao bebe
Noviteti „Stilos izdavaštva”
Letnja ponuda novosadskog “Stilos izdavaštva” od nekoliko odabranih naslova, mogla bi da nađe mesto u godišnjeodmorskom koferu svake porodice (koja čita knjige). Tu su bajke, ženska poezija starog Rima, antropološki i filozofski eseji-žanrovski, za svakog po nešto.
Iz biblioteke “Elem” stiže “Ženski glas u Rimu - po Sulpiciji”, intimistička poezija jedne od retkih antičkih poetesa koja je sačuvana do danas. Poznato je da su tada mnoge žene pisale stihove, ali su sačuvani samo Sulpicijini, kao glas iz Avgustovog kulturnog programa, čiji su najznačajniji predstavnici Horacije i Vergilije.
Ovu toplu, gotovo ispovednu knjigu priredila je i sa latinskog prevela , uz prateće originale, Slađana Milinković. Ona se potrudila da za buduće istraživače napiše i precizne komentare uz tekst. NJena preporuka za manje posvećene čitaoce glasi: Knjige su kao i bebe - početak novog, rađanje jednog života.
Manje je poznato da je J. V. Gete pisao i bajke. Jedna takva izašla je u “Stilosovoj” biblioteci “Ambrozija” (džepna knjiga), u prevodu Zlatka Krasnog. “Bajka” je slika života ljudske duše u njenoj težnji ka nadčulnom. U prilogu je prevod teksta Rudolfa Štajnera “Geteova duhovnost kako se otkriva u Bajci o zelenoj zmiji i Liliji”, iz koga se, između ostalog, može saznati šta je Šiler pisao svom, takođe velikom savremeniku i prijatelju.
U biblioteci “Parnas” izašla je najnovija zbirka eseja Draška Ređepa “Ima se”, a autor naglašava da je drugi naslov ove knjige “Sad ili nekad, isto je Vojvodina”. U recenziji se kaže da je Ređep “...žanrovski raznovrsnim tekstovima, iscrtao svojevrsnu duhovnu mapu Vojvodine, mapu koja ne podrazumeva strogo omeđen prostor, već onu u kojoj se tačke dodira, iako naoko udaljene, dozivaju, korespondiraju i vode dijalog, tvoreći nepregledni okean različitih uticaja, vremenskih virova i međusobnog prožimanja”.
U istoj biblioteci je i druga knjiga filozofsko-literarnih eseja Bojana Jovanovića “Govor pećinskih senki”- Anahronike. U njima se može pročitati o iskušenjima pećinskog početka, o slasti otrovnog tračarenja, o crnom mleku glasina, o mitskom erosu psovke, o samoći i usamljenosti, o ritualima reklamnog zavođenja, o odlasku korzoa u istoriju.
LJubiteljima, ali i istraživačima dela i ličnosti Laze Kostića, namenjena je knjiga Dejana Mikavice “Poslednji srpski pankalist”-zapravo njegova političko-filozofska biografija. Inače, pankalizam je učenje koje osnovnom kategorijom celokupne stvarnosti smatra lepotu.
R. Lotina
