Zoran Bognar, pesnik, esejista, prozni pisac, književni kritičar i antologičar, rođen je 30. januara 1965. godine u Vukovaru. Poezija Zorana Bognara prevođena je na italijanski, francuski, engleski, mađarski, nemački, švedski, slovenački, makedonski, španski, turski, jermenski, grčki, holandski, friski, poljski, rumunski, arapski i bugarski jezik. O književnom delu Zorana Bognara objavljeno je preko 200 eseja, kritika i studija, kao i jedna monografija (Vladan Panković i Nikica Banić: Atletsko hodočašće nad jelisejskim vodama i poljima Zorana Bognara, Užice,2002). Dobitnik je mnogih nacionalnih književnih nagrada od kojih izdvajamo "Pečat varoši sremskokarlovačke" (1993), "Matićev šal" (1994), "Stevan Pešić" (1994), "Blažo Šćepanović" (1996), "Rade Drainac" (1999), "Isidora Sekulić" (1999), "Srboljub Mitić"(2000), "Milutin Uskoković" (2003), „Slobodan Džunić" (2006), "Milan Bogdanović" (2009), "Dimitrije Mitrinović" (2010), Visoko specijalno priznanje Akademije "Ivo Andrić" (2010); tri internacionalne nagrade: "Vannelli" (Italija, 1997), "Mediterranean Lion" (Montenegro, 1998) i "Hubert Burda" (Nemačka, 1999); kao i prestižne stipendije fondacije Ville Waldberte (Nemačka, 2002), jedne od najetabliranijih evropskih kuća pisaca u kojoj su boravili i stvarali mnogi svetski priznati pisci kao što su Tomas Man, Zbignjev Herbert, Hlebnjikov, Mihael Kriger, Ištvan Erši i mnogi drugi. Živi i radi u Beogradu kao profesionalni književnik. Predsednik je Fonda „Ars Longa" za očuvanje lepih umetnosti.
17.03.04 Dnevnik - Novine i časopisi
O predrasudama večnosti
Zoran Bognar: “Aura”
Novu knjigu pesama Zorana Bognara (1965), jednog od najprevođenijih savremenih srpskih pesnika rođenih posle 1960. godine i nosioca uglednih nagrada (Matićev šal, Stevan Pešić, IsidoraSekulić, Rade Drainac), čine, kako je to i metaforički podnaslovljeno, 33 pesme o zapisima iz vetra imaginirane u likovima: apoteoza, korona, zenoida i epistola, a u kojima on emocionalno sažima istine trenutka osluškujući u “adrenalinskoj rapsodiji” otkucaje srca i otkucaje smrti u gestovima imaginarnog “postčulnog razgovora”.
Iako na momente melanholičkog peva, Bognar u ovoj knjizi ne robuje “akademiji” enterijera i eksterijera, oreola i harizmi u ovovremenoj projekciji prolaznosti tako žestoko pritisnute “nasiljem” elektronskih senki, akribijskih čipova i virtuelnih memorija. Više od toga on se bavi sudbinom i prepevima njenih reprodukovanih prokletstava i kletvi. Onim što se živi bez aure, bez prosvetljenja i poput laži bez posledica. Kojima nije dovoljna jedna crkva, jedna ideologija, jedan jezik. U tako zamišljenom pesničkom bavljenju suđenim i nesuđenim iskušenjima Bognar ispisuje neobične stihove o sjedinjenju, i to simboličkom, nedosegnutog “duha” duše sa apoteozičnim zapisima iz vetra, sve sa uverenjem o potrebi za lepo vaspitanom patetikom zavedenih osećanja u ironički izbalansiranom savezu misli o etičkoj ovisnosti.
Bognar se u ovoj neobičnoj “knjizi pouka” zaista ironički premešta iz slike u sliku portreta asocijacija, na horizont koji poziva na put, a koji se, kao poziv ali i kao put, rađa iz neoborive predrasude o večnosti. O istoriji kao histeriji ili “genijalnoj fabrici” laži, izopačenosti i uspomena, koje izvrću utrobu do bola, jedu mozak i uzimaju dušu. Zato je o ovim apoteozičnim, “zapisima” i njihovim “obredima” najplodotvornije pisati iz ugla Bognarovog pozicioniranja jezika među kanonadama njegovih iluzija i aluzija, ritualno raspoređenih među objektima u vazduhu, stvarima i senkama. U nemiru kao nepodnošljivoj tišini bez usamljenosti.
Ako se to tako shvati u jeziku, jednako kao i u poeziji, onda će se i razumeti ideja ove knjige koja u osnovi liči na potragu za svojim pravim likom u osami i gubitku poverenja u sopstveno sećanje. I to bez obzira da li je taj “gubitak” došao od Boga ili Mefista, kao i oličenje poverenja sagrađenog na temelju sumnje.
I upravo zato je ova knjiga primer esejomorfne poezije o sumnji. Nadahnuta prećutanim, a ipak datim odgovorima, u lavirintu kruga lepote i ništavila, i njihove večne večnosti o kojoj se može ponešto saznati i iz Di Vogovih “pohvala ludosti”- istih onih koje svoje srce nose javno.
Zoran M. Mandić
